TLC-Centraal
ACTAAcademisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam
EBEconomie & Bedrijfskunde
FdGFaculteit der Geneeskunde
FdRFaculteit der Rechtsgeleerdheid
FGwFaculteit der Geesteswetenschappen
FMGFaculteit der Maatschapij- en Gedragswetenschappen
FNWIFaculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica
Feedback krijgen is voor studenten essentieel in hun leerproces: feedback geeft ze namelijk inzicht in de kloof tussen de geleverde prestatie en de verwachte prestatie. Ofwel waar zijn ze en waar moeten ze heen? Rijke feedback helpt de student die kloof te overbruggen, door niet alleen te wijzen op wat er nog nodig is om het doel te bereiken, maar ook op welke manier dat bereikt kan worden. Die feedback kan afkomstig zijn van de docent, maar ook van medestudenten (peerfeedback).
Feedback van de docent: effectief en efficiënt
Wees effectief
Wees efficiënt
Peerfeedback
Idealiter leidt feedback tot inzichten die de opdracht overstijgen: studenten leren dan iets wat hen ook in de toekomst, bij vervolgopdrachten, verder helpt. Dat lukt beter als er voldoende tijd is om uitgebreid feedback te geven, te ontvangen en te verwerken. En door terug te blikken op het proces en af te sluiten met positieve feedback waarbij stilgestaan wordt bij hetgeen er geleerd is. De praktijk is weerbarstiger: het beginniveau van studenten is niet altijd duidelijk, er is (te) weinig tijd en er is zelden een gelegenheid voor een terugblik. Hoe geef je dan als docent toch waardevolle feedback?
Wees je allereerst bewust van het belang van zinvolle feedback en besef dat feedback niet altijd vanzelf goed of waardevol is. Integendeel, feedback kan ook demotiverend of contraproductief werken, als
Geef waardevolle feedback door goed na te denken over de volgende vragen;
Houd daarbij in gedachten dat je studenten vooral verder helpt wanneer je uitlegt waarom iets nog niet voldoet en wanneer je suggesties voor verbeteringen doet. Alleen aangeven dat iets nog niet in orde is, te strepen of juist te corrigeren, heeft weinig effect. Probeer altijd een indicatie of correctie te geven met een toelichting of handvaten ter verbetering. Wijs de studenten zo mogelijk op de plaats waar ze meer informatie kunnen vinden. Geef frequent feedback en doe dat tijdig, dus op een moment dat de student er nog mee aan de slag kan en niet (uitsluitend) bij het becijferde eindproduct. Help studenten bij het omgaan met de feedback. Zorg er bijvoorbeeld voor dat zij die al tijdens de les lezen en gaan gebruiken. Of vraag om een reflectie op de feedback. Doseer je feedback en zorg voor opbouwende kritiek. Focus bij het geven van feedback op de verandering(en) die de grootste verbetering(en) opleveren en geef daarbij specifieke aanwijzingen wat de schrijver kan doen. Kies daarbij voor een positieve insteek: de student heeft er meer aan als duidelijk gemaakt wordt hoe hij zijn doel(en) wel kan bereiken, in plaats van steeds te moeten lezen wat er nog niet goed is.
Feedback kun je op vier niveaus richten: op de taak, het proces, op zelfregulatie of op de persoon. Het is zinvol om alle niveaus in je feedback te betrekken.
Feedback op het proces (2) en hun eigen doen en laten (3) is effectief omdat deze het denkproces/leerproces ontwikkelt. Feedback op de taak (1) is alleen effectief als de student begrijpt waarom iets niet juist is uitgevoerd. De feedback moet dus gepaard gaan met een toelichting.
Het geven van rijke feedback is tijdrovend en tijd is schaars. Als docent zul je moeten zoeken naar manieren die het geven van feedback effectief maken: hoe zorg je ervoor dat je de studenten verder helpt, zonder dat het je te veel tijd kost? Hoe gedetailleerder je feedback wilt geven, hoe meer tijd je dat zal kosten. Vraag je af of een gedetailleerde toelichting altijd nodig is: bij een eindopdracht kun je wellicht volstaan met een toelichting op het cijfer (waarbij een rubric een handig hulpmiddel kan zijn). Als je studenten nog tips mee wilt geven voor toekomstige opdrachten, wijs ze dan op een probleem en de oplossing, zonder al te veel in detail te treden.
De meest arbeidsintensieve feedback blijft de formatieve feedback: de instructies en adviezen die studenten direct moeten toepassen. Juist dan is het zaak je niet in de details te verliezen en te kijken op welke manier(en) je effectiever te werk kunt gaan.
Feedback kun je op verschillende manieren kenbaar maken. Je kunt je opmerkingen in het document plaatsen, gebruik maken van de functies in Word, Canvas Speedgrader,of FeedbackFruits gebruiken, eigen formulieren/rubrics ontwikkelen, etc. Het kan allemaal, maar kies het liefst een vorm die niet alleen een indicatie geeft, maar ruimte biedt voor een toelichting/handvaten ter verbetering.
Voor welke manier je ook kiest, denk aan de volgende richtlijnen:
Studenten kunnen ook feedback geven op elkaars producten. Op die manier leren studenten samenwerken en dienen ze zich ook te verplaatsen in het perspectief van de lezer. Het krijgen van peerfeedback heeft meerwaarde t.o.v. de feedback van de docent.
Ook bij peerfeedback is het belangrijk dat de criteria waaraan de opdracht moet voldoen helder zijn. Daarnaast moet duidelijk zijn waar de feedback aan moet voldoen zoals een oordeel met een onderbouwing en suggesties voor verbetering (eventueel met verwijzingen naar de lesstof). Zorg ervoor dat studenten op alle niveaus feedback geven: hoofdstructuur (onderzoeksvraag en deelvragen en de lijn die die deelvragen vormen), structuur per hoofdstuk/paragraaf, inhoud (relevantie en begrijpelijkheid van de informatie, informatiedichtheid, deugdelijkheid van de argumentatie etc.), en correctheid/technische verzorging.
Het geven van feedback is een belangrijke academische vaardigheid die studenten wel moeten leren. Besteed als docent dus aandacht aan het proces, zorg voor een veilige omgeving en denk na over de indeling van de groepjes. Werk niet in tweetallen, maar in groepjes van drie (of 4) studenten, zodat elke tekst in ieder geval twee reviews krijgt. Bedenk of het geven van feedback anoniem gaat gebeuren of niet (kunnen studenten de feedback dan nabespreken?) en welk indelingsprincipe je hanteert (geen, op onderwerp, kunnen de beteren de zwakkeren helpen of willen/mogen vrienden bij elkaar, etc.). Een goede afsluiting van het proces is studenten de feedback met elkaar laten bespreken, waarbij van hen verwacht wordt dat ze op alle fronten kritisch en opbouwend zijn.
Het schrijfproces |
Taal en Stijl |
Genres |
Plagiaat, Citeren, Parafraseren |
Het geven en ontvangen van feedback |
Schrijfopdrachten en AI |