Grassroots Beurs: Geoanimaties

“Tot vorig jaar gebruikten we bij Vakdidactiek Aardrijkskunde vaak animaties en filmpjes uit de Verenigde Staten, die gebruik maakten van de software programma’s Flash en Shockwave. Die programma’s zijn inmiddels volledig uit de lucht, omdat ze wegens onveiligheid niet langer bruikbaar zijn via het internet. Daardoor zijn deze filmpjes geen optie meer om mee te werken in de colleges. Wij misten die animaties en ik begon te broeden op interactieve geografische kaarten. Tijdens een gesprek met cartograaf Anton van Tetering, die ik had gevraagd om een kaart te ontwerpen van Ijsland i.v.m. de vulkaanuitbarsting daar, vertelde ik mijn idee om kaarten interactief te maken.

Anton gaf aan dat hij zoiets wel zou kunnen bouwen. Hij gaf toen mijn ideeën vorm in een interactieve voorbeeldkaart van Ijsland, wat me erg aansprak. Omdat hij ook geograaf is, kwam hij bovendien met vakinhoudelijke input. Dus toen ik deze Grassroots beurs kreeg om dit concept verder te ontwikkelen zijn we blijven samenwerken.” 

“Een filmpje kun je laten zien van begin tot eind en tussendoor pauzeren om even  je verhaal toe te voegen, maar het mooie van deze Geoanimaties is dat je op de interactieve kaart onderdelen kunt aan- en uit klikken tijdens je verhaal. Je hoeft dus niet te pauzeren. Geoanimaties zijn een krachtige didactische tool om dingen te laten zien en uit te leggen. Je kunt zoveel of zo weinig informatie in de kaart laten zien als jij op dat moment nodig hebt voor je uitleg en aanpassen op het nivo van je publiek.

Dus als je bijvoorbeeld de vulkaanuitbarsting op Ijsland wilt uitleggen kun je je uitleg opbouwen door stap voor stap onderdelen erbij aan te klikken: de breuklijnen, de bewegingsrichting van de platen, spleten , de vulkanen zelf, ijskappen en gletsjers, de ouderdom van de gesteentes. Deze Geoanimaties zijn heel goed inzetbaar om tot de kern van je vakdidactiek te komen en daarin essentiële keuzes te maken voor de opbouw van je verhaal: hoe leg ik het uit, in welke volgorde, welke termen klik ik, afhankelijk van het nivo van het publiek, aan en eventueel weer uit.

Je kunt je verhaal makkelijk aanpassen aan brugklas, 6 VWO of een ander publiek door bijvoorbeeld ingewikkelde terminologieën weg te laten of juist wel in te zetten. Wij gebruiken de tool in de lerarenopleiding Aardrijkskunde hier aan de universiteit. Daarnaast ben ik ook bezig deze tool te promoten onder de docenten aardrijkskunde in het land, zodat ook zij ze in hun lessen kunnen gebruiken op de middelbare scholen. Het is een enorm pluspunt dat de geoanimaties online staan zodat iedereen er altijd gratis bij kan en ze later nog een keer zelf kan bekijken en mee “spelen”. Niet alleen docenten, maar ook studenten en middelbare scholieren.”

“Grassroots geeft je een jaar de tijd voor de ontwikkeling van je project, maar wij gingen zo snel dat we binnen 6 maanden al 8 geoanimaties hebben gebouwd en er zijn al ideeën voor nieuwe geoanimaties. En dat in het coronajaar: het hele project is zonder elkaar in persona te treffen ontstaan via email, zoom en bellen. Het hele proces per geoanimaties duurde gemiddeld  zo’n 3 weken. Ik heb voor dit project in de onderzoeksperiode de input van mijn 2 UvA–collega’s gevraagd, maar ook van collega’s uit het hele land en uit België. Sommigen vonden het zo’n leuk idee dat ze zelf ook zijn gaan bouwen. Ik heb een soort script ingeleverd bij de cartograaf voor de opbouw van elke geoanimatie, dan gaf hij zijn commentaar en ging hij bouwen. Hij begreep heel goed wat wij wilden en bouwde razendsnel.  In no time hadden we geoanimaties van platentektoniek, klimaatzones en windsystemen, geologische ontstaan van NL, demografische transitie Nederland, de stadsontwikkeling van Amsterdam, een interactieve kaart van IJsland. Ik vroeg ook feedback van collega’s op het eindproduct en we hebben het daarna ook verschillende malen nog wat aangepast. Ik deel de tool via twitter en krijg dan ook reacties waarmee we ook weer verbeteringen aanbrengen. Ik wilde graag alle geoanimaties op een plek bundelen en dat je, net als op bijvoorbeeld een Zalando website, kunt aanklikken waar je naar op zoek bent. Ik heb dus zelf een soort verzamelwebsite https://lesmateriaal.geobronnen.com/index.php/interactieve-geoanimaties/ gebouwd waar je onze geoanimaties, maar ook die van anderen kunt vinden. Ik vind het belangrijk dat iedereen er gratis mee aan de slag kan.” 

“We merkten in de vakdidactiek bijeenkomst dat de studenten uit de lerarenopleiding deze tool heel handig vinden om hun uitleg bij te geven. Je kunt er op verschillende didactische manieren mee werken en dat gaan we in de opleiding toepassen komende tijd. Het is zo makkelijk in gebruik, mooi aanklikbaar, je kunt zelf kiezen hoe druk je de kaart maakt door iets wel of niet aan te klikken, de kartografie is heel helder.

Het is dus verder ook uitgezet bij leraren Aardrijkskunde door het hele land, maar ik zal de geoanimaties ook presenteren op de LIO dag met leraren aardrijkskunde. We gaan er dan in kleine workshops mee aan de slag. In mei zal ik op een internationale conferentie over de geoanimaties spreken en bij de nationale onderwijsconferentie van de Aardrijkskunde vakvereniging. Geoanimaties blijken ook een handige tool als onderwijs online gegeven moet worden, dat kwam toevallig zo uit kwam in de pandemie. We zijn bezig met vertalingen, zodat we in ieder geval een paar geoanimaties ook in het Engels kunnen aanbieden. Wellicht kunnen we ze in de toekomst ook gebruiken voor digitale werkbladen. Ik heb op de website een statistiek ingebouwd en ik zie dat er al flink gebruik wordt gemaakt van de tool en dat is heel leuk om te zien. Ik doe mijn best om de geoanimaties onder de aandacht te brengen en hoop dat er steeds meer gebruik van gemaakt zal worden.” 

Dit verhaal is onderdeel van een reeks inspirerende praktijkvoorbeelden van online onderwijs tijdens de COVID-19 pandemie, die naar voren zijn gekomen tijdens focusgroep gesprekken binnen het onderzoeksproject ‘Online en blended onderwijs aan de UvA’. Dit onderzoeksproject biedt inzicht in de ervaringen van docenten en studenten met online (aspecten van) onderwijs en de strategieën die docenten hebben ingezet om (online) leren te stimuleren. De verhalen en rapporten uit dit project zijn terug te vinden op de projectpagina

Terug naar online education tijdens COVID

Terug naar Inspiratie