(C) Universiteit van Amsterdam

Alternatieve tentamenafnames

digitale beoordeling
tentamenvragen
formatief toetsen
doceerlast
leerdoelen
online
surveilleren
toetsing

Toetsen op afstand

De afgelopen periode heeft laten zien dat het lastig is om een goed alternatief op afstand te vinden voor het afnemen van een schriftelijk gesurveilleerd tentamen. Vooral voor lagere leerdoelen (kennis en begrip) is op afstand toetsen niet optimaal, aangezien de omstandigheden lastig te controleren zijn waardoor op afstand toetsen fraudegevoelig is. We geven op deze pagina een aantal mogelijkheden voor alternatieve toetsing op afstand, met bijbehorende voorwaarden onder welke omstandigheden deze toetsvormen geschikt zijn. Voorafgaand hieraan geven we een aantal uitgangspunten en tips om in overweging te nemen voor de keuze voor een alternatieve toetsvorm gemaakt wordt.

Lees hier over online proctoring

Uitgangspunten en tips vooraf

Start vanuit de leerdoelen

Om te bepalen of een student de leerdoelen heeft behaald is het belangrijk om de toetsing te laten aansluiten bij deze doelen. Begin dus ook bij het ontwikkelingen van online onderwijs bij de leerdoelen. In de huidige omstandigheden kan het zijn dat je de route naar het behalen van de leerdoelen enigszins aan moet passen. Daarom kan het nodig zijn om na te denken over alternatieve onderwijsvormen om de leerdoelen toch te kunnen behalen.

Bepaal vervolgens welke onderwijsvormen en toetsvormen (formatief en summatief) hierbij aansluiten. Het is aan te raden om na te denken over de toetsvormen voordat de werkvormen ingevuld worden, zodat de werkvormen zo gekozen kunnen worden dat ze studenten begeleiden bij het behalen van het gewenste eindniveau.

 

Verdeel je cursus in modules

Het kan handig zijn om je cursus op te delen in modules. Dit zijn bij voorkeur thematische modules waar een aantal samenhangende leerdoelen onder vallen. Sluit elke module af met passende toetsvormen (formatief en/of summatief). Je kunt ervoor kiezen om cumulatief te toetsen door bij de toetsing van elke module (een deel van) de voorafgaande stof mee te nemen, zodat studenten in staat zijn de kennis van verschillende modules te integreren. De indeling in modules zorgt voor een heldere structuur en maakt het voor zowel studenten als docenten makkelijker om de voortgang te monitoren.

 

Combineer formatief en summatief toetsen

Het doel van toetsing is tweeledig: het controleren of studenten de leerdoelen behalen (summatief), en de voortgang  leerproces monitoren (formatief). Vaak ligt de focus op summatief toetsen;  formatieve toetsing is echter minimaal zo belangrijk voor zowel docenten als studenten. Juist door formatieve toetsing toe te passen krijgen zowel studenten als docenten zicht op de tussentijdse voortgang ten opzichte van de te behalen leerdoelen.

Bij formatief toetsen op afstand kan je bijvoorbeeld denken aan peer-feedback, tussentijdse opdrachten of wekelijkse quizzen. Bij formatieve toetsing speelt fraudegevoeligheid een relatief kleine rol, aangezien er geen consequenties zitten aan de formatieve toetsing voor het behalen van de cursus.

 

Stem de toetsvormen en communicatie af tussen vakken binnen de opleiding

Voor opbouw en afstemming binnen het curriculum is het van belang dat niet alleen binnen een vak, maar ook tussen vakken, communicatie plaatsvindt. Studenten hebben veel baat bij een duidelijke structuur binnen de opleiding en heldere communicatie.

Alternatieve toetsvormen op afstand

In de onderstaande tabel staat een overzicht van alternatieve toetsvormen op afstand. Bij elke toetsvorm staan de randvoorwaarden aangegeven wat betreft het niveau van de leerdoelen, studentenaantallen en tijdsinvestering. Wat betreft het niveau van leerdoelen maken we onderscheid tussen lagere orde leerdoelen, waaronder kennis en begrip vallen, en hogere orde leerdoelen, zoals toepassen, redeneren en analyseren.

 

Toetsvorm Niveau leerdoelen Aantal studenten Tijdsinvestering voor tentamen Tijdsinvestering tijdens tentamen Tijdsinvestering na tentamen Tijdsinvestering herkansing
Timed take-home exam (open boektentamen) Hogere orde

Open vragen of vraagstukken zonder eenduidig antwoord

Elk aantal studenten Middel

Vergelijkbaar met het maken van open vragen

Laag

Geen surveillance nodig

Middel-Hoog

Nakijken vergelijkbaar met open vragen (tip: voeg woordlimiet toe)

Middel

Voorbereiden en tijdsinvestering gelijk bij lage studentaantallen, nakijken minder werk

Mondeling tentamen Lagere orde & Hogere orde

Doorvragen op parate kennis of inzicht, of eigen beschouwingen en meningen verwoorden

<200 studenten Hoog

Vergt goede organisatie vooraf (communicatie, indeling studenten) en verschillende vraagstellingen

Hoog

Zeker voor grote groepen kost afnemen veel tijd

Laag

Geen nakijktijd nodig achteraf

Laag

Organisatie vooraf en afname kosten relatief weinig tijd bij lage studentaantallen

Online gesurveilleerd tentamen Lagere orde & Hogere orde

Surveilleren via Zoom of Proctoring (Proctoring alleen als er geen alternatief mogelijk is en als het ondersteund wordt)

>50 studenten Middel

Vergelijkbaar met het maken van een tentamen op locatie

Hoog

Meer surveillance nodig dan bij een tentamen op locatie

Middel

Vergelijkbaar met het nakijken van een tentamen op locatie

Laag-Middel

Voorbereidingen gelijk bij lage studentaantallen, surveillance en nakijken minder werk