TLC-Centraal
ACTAAcademisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam
EBEconomie & Bedrijfskunde
FdGFaculteit der Geneeskunde
FdRFaculteit der Rechtsgeleerdheid
FGwFaculteit der Geesteswetenschappen
FMGFaculteit der Maatschapij- en Gedragswetenschappen
FNWIFaculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica
De afgelopen periode heeft laten zien dat het lastig is om een goed alternatief op afstand te vinden voor het afnemen van een schriftelijk gesurveilleerd tentamen. Vooral voor lagere leerdoelen (kennis en begrip) is op afstand toetsen niet optimaal, aangezien de omstandigheden lastig te controleren zijn waardoor op afstand toetsen fraudegevoelig is. We geven op deze pagina een aantal mogelijkheden voor alternatieve toetsing op afstand, met bijbehorende voorwaarden onder welke omstandigheden deze toetsvormen geschikt zijn. Voorafgaand hieraan geven we een aantal uitgangspunten en tips om in overweging te nemen voor de keuze voor een alternatieve toetsvorm gemaakt wordt.
Start vanuit de leerdoelen
Om te bepalen of een student de leerdoelen heeft behaald is het belangrijk om de toetsing te laten aansluiten bij deze doelen. Begin dus ook bij het ontwikkelingen van online onderwijs bij de leerdoelen. In de huidige omstandigheden kan het zijn dat je de route naar het behalen van de leerdoelen enigszins aan moet passen. Daarom kan het nodig zijn om na te denken over alternatieve onderwijsvormen om de leerdoelen toch te kunnen behalen.
Bepaal vervolgens welke onderwijsvormen en toetsvormen (formatief en summatief) hierbij aansluiten. Het is aan te raden om na te denken over de toetsvormen voordat de werkvormen ingevuld worden, zodat de werkvormen zo gekozen kunnen worden dat ze studenten begeleiden bij het behalen van het gewenste eindniveau.
Verdeel je cursus in modules
Het kan handig zijn om je cursus op te delen in modules. Dit zijn bij voorkeur thematische modules waar een aantal samenhangende leerdoelen onder vallen. Sluit elke module af met passende toetsvormen (formatief en/of summatief). Je kunt ervoor kiezen om cumulatief te toetsen door bij de toetsing van elke module (een deel van) de voorafgaande stof mee te nemen, zodat studenten in staat zijn de kennis van verschillende modules te integreren. De indeling in modules zorgt voor een heldere structuur en maakt het voor zowel studenten als docenten makkelijker om de voortgang te monitoren.
Combineer formatief en summatief toetsen
Het doel van toetsing is tweeledig: het controleren of studenten de leerdoelen behalen (summatief), en de voortgang leerproces monitoren (formatief). Vaak ligt de focus op summatief toetsen; formatieve toetsing is echter minimaal zo belangrijk voor zowel docenten als studenten. Juist door formatieve toetsing toe te passen krijgen zowel studenten als docenten zicht op de tussentijdse voortgang ten opzichte van de te behalen leerdoelen.
Bij formatief toetsen op afstand kan je bijvoorbeeld denken aan peer-feedback, tussentijdse opdrachten of wekelijkse quizzen. Bij formatieve toetsing speelt fraudegevoeligheid een relatief kleine rol, aangezien er geen consequenties zitten aan de formatieve toetsing voor het behalen van de cursus.
Stem de toetsvormen en communicatie af tussen vakken binnen de opleiding
Voor opbouw en afstemming binnen het curriculum is het van belang dat niet alleen binnen een vak, maar ook tussen vakken, communicatie plaatsvindt. Studenten hebben veel baat bij een duidelijke structuur binnen de opleiding en heldere communicatie.
In de onderstaande tabel staat een overzicht van alternatieve toetsvormen op afstand. Bij elke toetsvorm staan de randvoorwaarden aangegeven wat betreft het niveau van de leerdoelen, studentenaantallen en tijdsinvestering. Wat betreft het niveau van leerdoelen maken we onderscheid tussen lagere orde leerdoelen, waaronder kennis en begrip vallen, en hogere orde leerdoelen, zoals toepassen, redeneren en analyseren.
Toetsvorm | Niveau leerdoelen | Aantal studenten | Tijdsinvestering voor tentamen | Tijdsinvestering tijdens tentamen | Tijdsinvestering na tentamen | Tijdsinvestering herkansing |
Timed take-home exam (open boektentamen) | Hogere orde
Open vragen of vraagstukken zonder eenduidig antwoord |
Elk aantal studenten | Middel
Vergelijkbaar met het maken van open vragen |
Laag
Geen surveillance nodig |
Middel-Hoog
Nakijken vergelijkbaar met open vragen (tip: voeg woordlimiet toe) |
Middel
Voorbereiden en tijdsinvestering gelijk bij lage studentaantallen, nakijken minder werk |
Mondeling tentamen | Lagere orde & Hogere orde
Doorvragen op parate kennis of inzicht, of eigen beschouwingen en meningen verwoorden |
<200 studenten | Hoog
Vergt goede organisatie vooraf (communicatie, indeling studenten) en verschillende vraagstellingen |
Hoog
Zeker voor grote groepen kost afnemen veel tijd |
Laag
Geen nakijktijd nodig achteraf |
Laag
Organisatie vooraf en afname kosten relatief weinig tijd bij lage studentaantallen |
Online gesurveilleerd tentamen | Lagere orde & Hogere orde
Surveilleren via Zoom of Proctoring (Proctoring alleen als er geen alternatief mogelijk is en als het ondersteund wordt) |
>50 studenten | Middel
Vergelijkbaar met het maken van een tentamen op locatie |
Hoog
Meer surveillance nodig dan bij een tentamen op locatie |
Middel
Vergelijkbaar met het nakijken van een tentamen op locatie |
Laag-Middel
Voorbereidingen gelijk bij lage studentaantallen, surveillance en nakijken minder werk |