Studentbetrokkenheid

Het stimuleren van betrokkenheid bij je studenten is essentieel, omdat het de simpelste zaken, zoals plezier hebben in een cursus of het deelnemen aan discussies kan omzetten in diepe, betekenisvolle betrokkenheid. Het kan de sleutel zijn tot het verminderen van apathie bij studenten en het bevorderen van diepgaander leren. Aan de andere kant leidt een gebrek aan betrokkenheid tot negatieve gevolgen voor de student, hun medestudenten en jou als docent. Maar wat houdt studentbetrokkenheid precies in?

Studentbetrokkenheid is de energie en inspanning die studenten inzetten binnen hun leeromgeving, zichtbaar via diverse gedragsmatige, cognitieve of affectieve indicatoren. Het wordt beïnvloed door verschillende structurele en interne factoren, waaronder de complexe interactie van relaties, leeractiviteiten en de leeromgeving.

Hoe meer studenten betrokken en empowered zijn binnen hun leeromgeving, hoe groter de kans dat ze die energie weer in hun leerproces steken, wat leidt tot verschillende korte- en langetermijnresultaten die verdere betrokkenheid kunnen stimuleren. (Bond et al.)

Bowden en collega’s ontdekten daarnaast dat studentbetrokkenheid gekoppeld is aan traditionele succesfactoren zoals verhoogde retentie, levenslang leren, doorzettingsvermogen en werkgereedheid. Het is ook verbonden met persoonlijke groei, inclusie en saamhorigheid, en het welzijn van studenten. Zij stellen dat studentbetrokkenheid multidimensionaal is en de sociale, cognitieve, emotionele en gedragsmatige inzet van studenten in hun onderwijsomgeving omvat.

Dimensies van studentbetrokkenheid

Wanneer je je eigen onderwijspraktijk bekijkt, is het de moeite waard om rekening te houden met deze vier verschillende, maar onderling verbonden dimensies. Ze kunnen namelijk de motivatie, doorzettingsvermogen en retentie van studenten in de academische context stimuleren (Bowden et al., 2021).

Gedragsmatige betrokkenheid

Gedragsmatige betrokkenheid verwijst naar zichtbaar academisch gedrag en actieve deelname aan acties en activiteiten. Denk bijvoorbeeld aan aanwezigheid, inspanningen om op taak te blijven, en doorzettingsvermogen en veerkracht bij uitdagende taken. Het verwijst ook naar de acties die studenten ondernemen tijdens groepswerk; doen ze actief mee of laten ze hun teamgenoten het werk doen.

Emotionele betrokkenheid

Emotionele betrokkenheid heeft betrekking op de gevoelens van studenten, zoals interesse, verveling, enthousiasme en angst in de klas  Voelen je studenten zich veilig, en hebben ze een band met medestudenten en docenten? Geven ze om wat ze leren? Dit kan blijken uit geluk, trots, plezier, enthousiasme, openheid, vreugde, opwinding en nieuwsgierigheid.

Sociale betrokkenheid

Sociale betrokkenheid verwijst naar de identificatie en verbondenheid die studenten hebben met hun leeftijdsgenoten en universiteitspersoneel. Het creëert gevoelens van inclusie, verbondenheid, doelgerichtheid, socialisatie en verbondenheid met de universiteit. In de klas kan sociale betrokkenheid zich uiten in samenwerking, naar anderen luisteren en hen betrekken, en het behouden van een evenwichtige machtsverhouding tussen docent en student.

Cognitieve betrokkenheid

Cognitieve betrokkenheid verwijst naar de voortdurende en actieve mentale inspanning die studenten in hun leerproces steken. Het omvat de bereidheid van studenten om te luisteren, te interacteren, zich te concentreren en deel te nemen aan klasactiviteiten met als doel te leren. Dit kan onder andere betekenen dat ze aandacht besteden, interesse hebben in het materiaal, en tijd besteden aan het plannen en organiseren van hun academisch werk. Cognitief betrokken studenten tonen een groter begrip van de waarde en het belang van academisch werk door hun gedachten, overtuigingen en de strategieën die ze tijdens academische taken gebruiken.

Deze inzichten kunnen docenten in het hoger onderwijs helpen om beter in te spelen op de behoeften en motivaties van hun studenten, waardoor de algehele leerervaring verbetert en succesvoller wordt.

Betrokkenheid en motivatie verhogen

Studentbetrokkenheid bestaat uit vele facetten, en is daarnaast ook nauw verbonden met de motivatie van studenten. Om deze motivatie te verhogen, stelt de Zelfdeterminatietheorie (SDT; Ryan & Deci, 2000) dat aan drie basisbehoeften moet worden voldaan: autonomie, competentie en verbondenheid. Fredericks et al. (2004) beschrijven dezelfde drie behoeften als contextuele factoren die studentbetrokkenheid bevorderen.

  • De behoefte aan autonomie
    Geef studenten keuzes en moedig zelfsturend leren aan om hun autonomie en betrokkenheid te vergroten.
  • De behoefte aan competentie
    Studenten moeten zich capabel voelen om te slagen. Vertrouwen in hun eigen vaardigheden versterkt hun betrokkenheid.
  • De behoefte aan verbondenheid
    Ondersteuning van docenten en medestudenten is cruciaal. Een gevoel van gemeenschap opbouwen verhoogt de betrokkenheid.
Thumb Infographic Student Engaged Learning
Er is geen eenduidig antwoord te vinden in de vele artikelen die over het verhogen van studentbetrokkenheid zijn geschreven. Echter, een gemeenschappelijke factor is dat de verschillende componenten van studentbetrokkenheid – gedragsmatige betrokkenheid, emotionele betrokkenheid, sociale betrokkenheid en cognitieve betrokkenheid – allemaal een rol spelen in de leerervaring van je studenten en de mate waarin diepgaand leren plaatsvindt.

Klik op de infographic voor meer informatie over student engaged learning en wat je als docent kan doen om deze te verhogen. Of luister op basis van de infographic naar de (door AI gegeneerde) podcast over student engagement.

Nu je begrijpt wat studentbetrokkenheid inhoudt, is de volgende vraag hoe je dit kunt toepassen in je eigen lespraktijk. Lees hier meer over op de pagina Hoe de betrokkenheid van studenten te vergroten.

Bronnen