Hoe pas je actief leren toe in je onderwijs?
Actief leren bevordert de ontwikkeling van bepaalde vaardigheden, een inclusieve leeromgeving en een diepgaand begrip door interactie en reflectie met de inhoud en samenwerking tussen studenten. Het opnemen van actief leren in bestaande cursussen vereist geen volledig herontwerp van de cursus, maar er zijn enkele belangrijke factoren om te overwegen om het op een zinvolle manier in je cursus toe te passen.
Tips voor het toepassen van actief leren
Hieronder vind je algemene tips voor het toepassen van actief leren in je onderwijs.
- Leeromgeving: Creëer een veilige omgeving waarin alle studenten kunnen deelnemen. Het is essentieel dat studenten weten dat het oké is om een antwoord niet te weten en dat elke poging waardevol is. Meer informatie over het creëren van veilige leeromgevingen kun je hier vinden.
- Tijd voor vragen: Zorg ervoor dat er voldoende tijd is voor studenten om vragen te stellen, naast de tijd die je nodig hebt om hen vragen te stellen. Als je specifieke momenten vrijmaakt voor de vragen van studenten, zullen ze eerder geneigd zijn hun vragen te stellen dan wanneer ze het gevoel hebben dat er geen ruimte voor hun vragen is. Deze vragen kunnen mondeling of via online methoden zoals Wooclap worden gesteld.
- Non-verbaal gedrag: Gebruik aanmoedigend non-verbaal gedrag. Als je non-verbale gedrag actieve betrokkenheid uitstraalt, zullen studenten ook meer betrokken zijn. Non-verbaal gedrag kan vocaal zijn (intonatie, volume, etc.) of non-vocaal (gebaren, gezichtsuitdrukkingen, etc.). Een voorbeeld is rondlopen in het lokaal in plaats van achter je bureau of lessenaar te blijven zitten.
- Vraag studenten naar hun leerdoelen/verwachtingen: Studenten vragen naar hun leerdoelen heeft verschillende voordelen. In eerste instantie zullen studenten zich gehoord voelen, wat hun motivatie ondersteunt. Ten tweede kun je zien wat de studenten verwachten te leren. Misschien is er een onderwerp dat verdere verduidelijking nodig heeft, ondanks jouw aanname dat ze het hebben begrepen. Tot slot kun je tijdens je lessen refereren aan deze leerdoelen/verwachtingen wanneer je hun stof behandelt.
Actief leren in de klas of tijdens college
Klas- of werkgroepsetting
Klas- of werkgroepsettingKlaslokalen en werkgroepen zijn over het algemeen kleiner van omvang en je hebt meer flexibiliteit in hoe je de sessie structureert. De fysieke omgeving is ook beter geschikt voor taken die groepswerk of samenwerking vereisen. Dit betekent dat activiteiten over het algemeen dynamischer kunnen zijn en meer gebruik kunnen maken van de fysieke ruimte. Lees deze 10 ideeën voor Actief leren om te gebruiken in een werkgroepsetting.
Collegesetting
Het activeren van je studenten in grotere groepen, zoals bij hoorcolleges, kan een uitdaging lijken. Er zijn echter diverse pedagogische strategieën die je kunt toepassen om Actief leren te ondersteunen en ervoor te zorgen dat alle studenten actief betrokken blijven, ongeacht de groepsgrootte. Ontdek meer over strategieën om Actief leren in hoorcolleges op te nemen.
Aandachtspunten bij het toepassen van actief leren
In goed onderwijs zijn de leerdoelen, leeractiviteiten en toetsing precies op elkaar afgestemd; dit wordt het principe van constructieve afstemming genoemd, ontwikkeld door Biggs en Tang (1996). Concreet betekent dit dat je alleen activiteiten organiseert in de hoorcolleges/werkcolleges die terugkomen in de leerdoelen, en dat de toetsing echt test wat de studenten hebben geleerd door deze activiteiten, en dus terugkomt in de leerdoelen. Lees meer over onderwijsontwerp door middel van constructieve afstemming.
Communiceer duidelijk de relevantie van de activiteiten voor de leerresultaten, hetzij voor of na de activiteit. Door de relevantie uit te leggen, kunnen studenten de waarde van hun deelname inzien en beter begrijpen hoe de activiteit aansluit bij de leerdoelen.
Actief leren omvat actieve deelname van studenten, maar vereist doorlopende betrokkenheid, niet een “instellen en vergeten” benadering. Geef tijdige feedback om het leren te verbeteren en begrip te corrigeren, en gebruik peer feedback om samenwerking te stimuleren. Activiteiten dienen dan als formatieve toetsen, die onmiddellijke feedback geven aan zowel jou als de studenten. Dit helpt je hun huidige kennis en vaardigheden te begrijpen, informeert je onderwijsbeslissingen en biedt meer betekenisvolle feedback het leren en begrip van de student te bevorderen.
Zorg voor studentparticipatie met gestructureerde verantwoordingsmethoden. Gebruik een willekeurig ‘ pick-a-student’-systeem voor het beantwoorden van vragen en wijs duidelijke rollen toe in groepstaken om verwachtingen en bijdragen te definiëren. Deze methoden voorkomen afhankelijkheid van mondige studenten. Verhoog de verantwoordingsplicht door door het lokaal te lopen om ondersteuning te bieden, vragen te beantwoorden en studenten aan het werk te houden, wat ook formatieve beoordelingen door middel van discussies mogelijk maakt.
Uitdagingen & weerstand: hoe overwin je deze
Het toepassen van actief leren kan ook voor obstakels zorgen. Bijvoorbeeld het tempo van de klas of het overwinnen van de terughoudendheid van studenten. Niettemin tonen studies aan dat wanneer de reden achter actief leren duidelijk wordt gemaakt en docenten effectief interactie aanmoedigen, studenten meestal meer open en ontvankelijk worden voor deze benadering.
Om weerstand te verminderen, kun je:
- Een gemeenschappelijke visie op actief leren ontwikkelen (bijv. communiceer duidelijk je visie op de rol van de docent en de student in de actieve klasomgeving).
- Beginnen met kleine, laagdrempelige activiteiten om Actief leren geleidelijk te introduceren.
- Het belang van voorbereiding door studenten benadrukken en prikkels bieden voor deelname.
- Verantwoordelijkheid opnemen in alle groepsactiviteiten om sociaal lanterfanten te vermijden.
- Voortdurende feedback aan studenten geven, zodat ze hun voortgang zelf kunnen bijhouden.
- Technologiehulpmiddelen benutten om leerervaringen te verbeteren en extra feedback te geven.
- Ondersteuning zoeken bij het netwerk van het Teaching & Learning Centre om je te helpen deze op onderzoek gebaseerde strategieën te implementeren.
Actief leren biedt mogelijkheden om de uitdaging van niet-betrokken studenten aan te pakken en zinvolle leerervaringen te bevorderen. Door de focus te verschuiven van kennisoverdracht naar kennisconstructie, kun je studenten in staat stellen actieve deelnemers te worden in hun eigen opleiding. Door strategieën voor Actief Leren te integreren, kun je dynamische en inclusieve klassituaties creëren die kritisch denken, studentbehoud, motivatie en diepgaandere leerresultaten bevorderen.
- Astrachan, O. L., Duvall, R. C., Forbes, J., & Rodger, S. H. (2002, November). Active learning in small to large courses. In 32nd Annual Frontiers in Education (Vol. 1, pp. T2A-T2A). IEEE.
- Barkley, E. F. (2010). Student engagement techniques: A handbook for college faculty. Jossey-Bass.
- Brame, C. (2016). Active learning. Vanderbilt University Center for Teaching. Retrieved May 1, 2024
- Centre for Teaching, Vanderbilt University. (2016). Active learning | Center for Teaching | Vanderbilt University.
- Edumundo. (n.d.). 5 tips voor activerend onderwijs.
- Finelli, C. J., Carroll, L., Prince, M., & Husman, J. (2001). Promoting adoption of active learning and use of strategies to reduce student resistance to active learning. In Research in Engineering Education Symposium.
- Frederick, P. J. (1987). Student involvement: Active learning in large classes. In New directions for teaching and learning (1987(32), 45-56).
- Freeman, S., Eddy, S. L., McDonough, M., Smith, M. K., Okoroafor, N., Jordt, H., & Wenderoth, M. P. (2014). Active learning increases student performance in science, engineering, and mathematics. PNAS Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 111(23), 8410–8415.
- Kinchin, I. M. (2014). Concept mapping as a learning tool in higher education: A critical analysis of recent reviews. The Journal of Continuing Higher Education, 62(1), 39-49.
- Marzano, R. (2012). Art and science of teaching: The many uses of exit tickets. Educational Leadership, 70(2), 80-81.
- Michael, J. (2006). Where’s the evidence that active learning works? Advances in physiology education.
- Miller, C. J., McNear, J., & Metz, M. J. (2013). A comparison of traditional and engaging lecture methods in a large, professional-level course. Advances in physiology education, 37(4), 347-355.
- O’Neal, C., & Pinder-Grover, T. (2021). Introduction to active learning. Centre for Research on Learning and Teaching.
- Prince, M. (2004). Does active learning work? A review of the research. Journal of Engineering Education, 93(3), 223-231.
- Rajapriya, M., & Kumar, N. (2017). Effectiveness of mind mapping in higher education. International Journal of Civil Engineering and Technology, 8(4), 975-98.
- Snell, Y. S. L. S. (1999). Interactive lecturing: strategies for increasing participation in large group presentations. Medical Teacher, 21(1), 37-42.
- Stead, D. R. (2005). A review of the one-minute paper. Active Learning in Higher Education, 6(2), 118–131.
- The Bok Center. (n.d.). 20 ways to make lectures more participatory.
- Theobald, E. J., Hill, M. J., Tran, E., Agrawal, S., Arroyo, E. N., Behling, S., … & Freeman, S. (2020). Active learning narrows achievement gaps for underrepresented students in undergraduate science, technology, engineering, and math. Proceedings of the National Academy of Sciences, 117(12), 6476-6483.
- University of Gent. (n.d.). Hoorcollege: hoe activeer je studenten?
- University of Twente. (n.d.). Actief leren
- Actief leren met Moodle – Based on the book ‘Wijze lessen: 12 bouwstenen voor effectieve didactiek’.
- UMC Utrecht. (n.d.). Activerende werkvormen – een praktische gids voor je onderwijs.
- Van Petegem, P. (2014). Praktijkboek activerend hoger onderwijs – University of Antwerp.