In gesprek over de campusdemonstraties: welke afwegingen maak je? – Maaike Voorhoeve

Maaike is gespecialiseerd in rechtssystemen en in gender in de Arabische wereld. Ze geeft onder andere vakken over islamitisch recht en over islam en gender. In deze vakken is ze het gewend om “brandjes te blussen”: “Studenten kunnen uit onwetendheid hele ongevoelige dingen zeggen, die erg kwetsend zijn voor medestudenten. Bijvoorbeeld over de sharia.” Ondanks de ervaring die ze heeft met politiek gevoelige onderwerpen in de les, is ze altijd terughoudend geweest in haar behandeling van Palestina en Israël.

Vlak na 7 oktober begon haar mastervak over “Transitional justice” en vond Maaike dat ze Palestina en Israël niet onbesproken kon laten. “Ik heb me nooit eerder zo goed voorbereid op een college; ik vond dat ik zelf alles over de situatie moest weten. Pas dan zou ik immers kunnen identificeren waar de gevoeligheden liggen voor de studenten.” Om het gesprek in goede banen te leiden schiep ze duidelijke kaders. Ze ontwierp samen met de studenten een “Grondwet” voor het vak, die onder andere voorschreef dat men elkaars mening respecteerde en vermeed om anderen te kwetsen. Twee studenten, de ‘rechters’, zorgden ervoor dat deze regels werden gehandhaafd. Zo konden de studenten samen, maar onder Maaikes begeleiding, bepalen waar een vraag of discussiepunt even terzijde moest worden gelegd. “Ook kleine opmerkingen die de geschiedenis op een bepaalde manier framen kunnen heel beladen en schadelijk zijn.” Om zoveel mogelijk academische afstand te bewaren, bespraken Maaike en haar studenten rechtszaken die tot dan toe behandeld waren door het Internationaal Strafhof en het Internationale Hof van Justitie.

Dit alles was vóór de studentenprotesten. Ten tijde van de protesten koos Maaike er in één van haar vakken voor om de oorlog in Gaza en de protesten op de UvA niet te bespreken. Dit had te maken met de zeer diverse groep studenten in dit vak: uit opmerkingen in en buiten de les bleek dat sommigen heel erg voor en anderen heel erg tegen de demonstraties waren. “In deze groep vond ik het onverantwoord om het gesprek te openen, omdat de emoties geheid hoog op zou lopen.”

Op basis van de inhoud van een vak en de studentpopulatie maakt Maaike de keuze om al dan niet in te gaan op de actualiteit. “Ik vind het belangrijk om als docent eerst goed te bedenken waar zo’n gesprek op uit kan lopen. Heb je genoeg kennis van de situatie, zowel in Gaza als bij de protesten, om in te schatten wat voor opmerkingen tot een escalatie kunnen leiden?” Als ze er voor kiest om wel in gesprek te gaan, zorgt ze ervoor dat er duidelijke kaders worden aangebracht. Hiermee hoopt ze een didactische omgeving te creëren waarin de focus op de lesstof blijft liggen. Hetzelfde geldt voor de keuze het gesprek juist niet aan te gaan. “Dat kan studenten ook helpen om weer rustig te worden. Bovendien zijn niet álle studenten bezig met de protesten: sommigen maken zich vooral zorgen over hun tentamen.”