Zichtbare Leerlijnen Programma: bacheloropleiding Media & Cultuur deelt praktijkervaringen

        Als een van de eerste opleidingen binnen de faculteit FGw heeft de bacheloropleiding Media & Cultuur in april 2024 het Zichtbare Leerlijnen Programma (ZLP) afgerond. Het programma verbetert de structuur en samenhang binnen een curriculum en maakt het inzichtelijk voor studenten, docenten en visitatiecommissies. Opleidingsdirecteur Leonie Schmidt en leerlijncoördinator Balázs Boross vertellen over hun ervaringen met het programma. Snel door naar de tips? Bekijk ze onderin deze pagina.

 

Meer over het Zichtbare Leerlijnen Programma

 

Goed moment om het curriculum te bekijken met een toegewijd team van collega's

Opleidingsdirecteur Leonie Schmidt hoorde over het Zichtbare Leerlijnen Programma tijdens het programma Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO), waar een van de ZLP-programmaleiders een presentatie gaf. Leonie: “Het was al langer een wens om kritisch en grondig naar het totale curriculum te kijken. Maar door de enorme groei die we de afgelopen jaren hebben doorgemaakt, is veel energie en tijd gaan zitten in het ‘managen’ van onze opleiding. We hebben immers te maken met een veel grotere groep studenten. Met een visitatie gepland voor februari 2025, was dit een goed moment om ter voorbereiding daarvan deel te nemen aan het Zichtbare Leerlijnen Programma.”

In veel opzichten een waardevolle ervaring

Leerlijnen zijn de basis bij de start van het programma. Het doorlopen van het ZLP heeft concreet gemaakt hoe individuele vakken en de vakleerdoelen daarvan bijdragen aan de leerlijnen en de eindtermen. Dit is allemaal zichtbaar gemaakt in de Zichtbare leerlijnentool, waarin studenten en medewerkers kunnen zien hoe alle vakleerdoelen, leerlijndoelen en eindtermen met elkaar verbonden zijn. Naast dit heldere overzicht als eindresultaat heeft het Zichtbare Leerlijnen Programma ook andere positieve effecten gehad. Leonie: “De gesprekken met collega’s waren heel waardevol. En voor mij als opleidingsdirecteur was het heel prettig om met het kernteam te sparren en discussiëren over waar we heen willen met de opleiding, en om directe input te krijgen van een groep toegewijde collega’s. Het is ook geweldig om te zien hoe betrokken mijn collega’s zijn! Daar kreeg ik echt energie van. Het ZLP geeft individuele vakdocenten een veel groter bewustzijn van het algehele curriculum.” Leerlijncoördinator Balázs voegt toe: “Ik vond het ook heel waardevol om te sparren met seniorcollega’s tijdens dit programma, ik heb er veel van geleerd.”

Het ZLP geeft individuele vakdocenten een veel groter bewustzijn van het totale curriculum.

Twee leerlijncoördinatoren per leerlijn was een waardevolle keuze

De bacheloropleiding Media & cultuur heeft vijf leerlijnen en heeft ervoor gekozen om voor elk traject twee leerlijncoördinatoren aan te stellen. Dit wijkt af van de aanpak van de meeste opleidingen, waar meestal maar één leerlijncoördinator per leerlijn wordt aangesteld. Leonie vertelt dat dit een bewuste keuze was: “Hoewel het misschien veel werk lijkt, heeft het hebben van twee coördinatoren per leerlijn heel goed gewerkt. Het voordeel van deze aanpak is dat de coördinatoren konden samenwerken. Daarnaast zorgde het voor een consistente aanwezigheid bij de programmabijeenkomsten. De coördinatorenduo’s waren verantwoordelijk voor het ontwikkelen van de gedetailleerde beschrijving en inhoud van hun leerlijn en werkten samen met de vakcoördinatoren die verantwoordelijk zijn voor vakken die bijdragen aan hun leerlijn. Balázs: “Het werken in tweetallen was een positieve ervaring. We konden elkaar ondersteunen en de duo’s brachten bredere expertise in het kernteam. Het hebben van een groter team was gunstig voor het bespreken van de (toekomst)visie en eindtermen.”

                 

Opleidingsdirecteur Leonie Schmidt:

“Het programma overtrof mijn verwachtingen. Het heeft een discussie op gang gebracht over de richting van ons curriculum. Daarnaast waren de gesprekken met het kernteam ontzettend waardevol. Dit heeft aanzienlijk bijgedragen aan de professionalisering van ons docententeam.”

In zes maanden naar verbeterde cohesie en structuur én een betrokken docententeam

“We hadden in totaal zes bijeenkomsten, elk met ongeveer vier weken ertussen, verspreid over een periode van zes maanden. Het programma verliep soepel en het was goed om begeleiding te hebben van trainers die duidelijke structuur gaven. Ze boden ook praktische input waar nodig. De groepsbijeenkomsten waren goed georganiseerd en gericht op het bereiken van specifieke doelen.” Leonie benadrukt de noodzaak om het hele curriculum grondig te herzien vanwege de uitbreiding van het aantal studenten en medewerkers. “Voor (nieuwe) docenten is het soms een uitdaging om het hele curriculum te begrijpen en te overzien op welke manier individuele vakken en hun vakleerdoelen bijdragen aan de eindtermen van de opleiding.” Balázs: “Het was nuttig om verschillende visies en benaderingen van de inhoud van specifieke vakken te bespreken. De Zichtbare Leerlijnenmethodiek maakte soms ook overlap of hiaten zichtbaar waar we ons niet bewust van waren, bijvoorbeeld in vakleerdoelen.” De visualisatie door middel van de Zichtbare leerlijntool zal hopelijk waardevol zijn en helpen met het aangaan van gesprekken met collega’s als het gaat om overlap en hiaten.

Leerlijncoördinator Balázs Boross:

“Ik heb nu een beter overzicht van het hele curriculum en hoe alle vakleerdoelen en eindtermen zich tot elkaar verhouden. Het ZLP heeft ook mijn didactisch bewustzijn vergroot. In het vak dat ik geef, neem ik nu beslissingen met het grote plaatje van het curriculum in mijn achterhoofd.”

                                         

Maak tijd voor dit programma

Leonie: “Het was belangrijk om teamleden te hebben die goed konden schakelen met de vakcoördinatoren. De leerlijncoördinatoren zijn verantwoordelijk voor de afstemming met de vakcoördinatoren over meerdere vakken. Hoewel dit overleg veel tijd kostte, was het cruciaal voor de afstemming binnen de leerlijn.”  Balázs: “Het kost veel tijd om met collega’s te praten en na te denken over individuele vakleerdoelen, maar dit is een cruciale stap in het afstemmen van ideeën en het bouwen van de Zichtbare leerlijnentool. In feite heb ik hier meer tijd aan besteed dan ik had verwacht, maar dat was niet erg, want het was echt de moeite waard.”

Voortzetting na het programma en jaarlijks onderhoud

De bacheloropleiding Media & cultuur implementeert de Zichtbare leerlijnentool in het academisch jaar 2024-2025. Balázs: “We hebben er vertrouwen in dat we nu een goede basis hebben gelegd en dat het in de toekomst relatief eenvoudig zal zijn om onoverkomelijke toekomstige  veranderingen door te voeren. ” Leonie: “Ik werk er momenteel aan om regelmatige follow-ups op te nemen in onze jaarlijkse planning, om ervoor te zorgen dat alles up-to-date blijft. Ik hoop dat mijn opvolger er ook prioriteit van maakt om de tool in de toekomst up-to-date te houden”.

Tips

Leonie: “Ik zou andere opleidingen zeker aanraden om het Zichtbare Leerlijnen Programma te volgen. Het is een tijdsinvestering, maar als we dit zonder begeleiding en de structuur van het ZLP hadden moeten doen, had het veel meer tijd gekost en hadden we geen visuele weergave gehad.”

 

Op basis van de ervaring van Leonie en Balázs zijn dit de belangrijkste tips om door te geven aan (nog) startende andere opleidingen:

  • Stel ervaren collega’s (seniordocentenen) aan, die kunnen schakelen met de vakcoördinatoren.
  • Duo leerlijncoördinatoren per leerlijn is goed bevallen. Probeer waar mogelijk (meer) uren vrij te maken voor deze de leerlijncoördinatoren, zodat ze gecompenseerd worden voor hun tijd.
  • Betrek de vakcoördinatoren op tijd en breng ze regelmatig op de hoogte. Dit zorgt voor draagvlak.
  • Vertrouwen is een belangrijk onderdeel. Creëer een kernteam dat het vertrouwen heeft om binnen de opleiding  ‘het grotere geheel’ te overzien.
Meer over het Zichtbare Leerlijnen Programma

Meer informatie over het Zichtbare Leerlijnen Programma is te vinden op tlc.uva.nl/zlp.

Heb je vragen? Neem dan contact op met de coördinatoren van het Zichtbare Leerlijnen Programma.

Mail ZLP