Terugblik: Ervaringen met en gesprekken over AI-gebruik op de UvA
Op 19 november 2024 organiseerde TLC-Centraal samen met de DLO Board (Digitale Leeromgeving) in het Humanities Lab (Bushuis) het UvA AI evenement: Conversations & Experiences. Het was een geslaagde, druk bezochte middag waarin docenten hun ervaringen deelden over pilots rondom AI gebruik. Ook was er ruimte voor het publiek – wat bestond uit docenten, ICT medewerkers, software developers en belangstellenden – om over vraagstukken mee te discussiëren en vragen te stellen aan een expert panel experts.
Een interessante middag die smaakt naar een vervolg, want er is nog veel te leren over verantwoord AI gebruik en hoe hierop te anticiperen als universiteit.
Pioniers: vijf AI pilots aan de UvA
Dit event werd georganiseerd door Frank Benneker, Centraal Informatiemanager Onderwijs en Bestuurslid DLO, Ivar Kolvoort Adviseur AI in het Onderwijs bij TLC Centraal en Medevoorzitter UvA-werkgroep AI in het Onderwijs en Luuk Terbeek, Projectleider AI in het Onderwijs, TLC Centraal Voorzitter UvA-werkgroep AI in het Onderwijs. Zij speelden al lange tijd met het idee om een dergelijk evenement te organiseren en pioniers een podium te bieden om hun ervaringen te delen met een breed publiek.
Mede organisator en host Luuk Terbeek opende de middag met een welkomstwoord waarin hij een aantal inhoudelijk zaken en relevante updates voor breed publiek deelde. Expliciet besprak Luuk de waardevolle inhoud van de website UvA.nl/AI en besprak hij het TEAMS kanaal AI in Education Lab. Daarnaast gaf Luuk toelichting op de AI Maturity in Education Scan (AIMES). AIMES is gericht op het verhogen van AI geletterdheid van docent, opleidingsdirecteuren en faculteitsbestuurders. AIMES is een gezamenlijk initiatief van de UvA en VU Amsterdam en is ontwikkeld in samenwerking met een internationaal expert panel. Luuk, initiator en projectleider gaf aan dat AIMES in januari 2025 wordt gelanceerd.
Vervolgens was het woord aan de pilot presentatoren, steeds kort ingeleid door Luuk.
Pilot 1 – AI ingezet in debat
Het spits werd afgebeten door Paul Verhagen (Faculteit Bètawetenschappen) die voor FNWI de pilot draaide over AI als debatpartner in het Data Futures Lab. Studenten debatteerden met AI. Het doel was de diversiteit aan tegenargumenten te vergroten, studenten beter in staat te stellen hun standpunten te verdedigen en praktische ervaring op te doen met LLM prompting. Belangrijkste conclusie: AI modellen kunnen heel nuttig zijn als diversifiers in debat, en Paul riep degene die AI voor debat willen inzetten op om hier creatief mee om te gaan.
Pilot 2 – Diversificatie van AI-interfaces
De tweede pilot van Morten Strømme (Faculteit Bètawetenschappen) werd gedemonstreerd middels een live demo van het werken met AI in de UvA Makerspace. Er lopen meerdere pilots met AI bij IIS. Morten besprak hoe de Makerspace Bot fungeert als virtuele assistent om studenten Science, Technology & Innovation te begeleiden bij hun projecten, afgestemd op hun vaardigheden en de beschikbare apparatuur in de UvA Makerspace. Hierdoor wordt de ruimte zelf een samenwerkingspartner tijdens het bouwen van hun prototypes. Belangrijkste conclusies: Je eigen lessen (dia’s/slides) zijn de beste instructies, eén bot kan meerdere doelen dienen en er is nog wat werk nodig om te voorkomen dat de AI zichzelf verwart in langere gesprekken. Verschillende AI-interfaces sluiten aan bij verschillende leertypen en werkwijzen van studenten. Ze zagen dat AI gebruik verschilt per mens type en concluderen dat mensen met bepaalde karaktertrekken zoals perfectionisten, worstelen met de interactieve en onvoorspelbare aard van AI. Zeer intuïtieve makers geven de voorkeur aan ongestructureerde, spontane creatie en solitaire ontwerpers zien creativiteit als zeer persoonlijk en verzetten zich tegen samenwerking met AI. Veranderingen in de manier waarop we omgaan met AI kunnen dit soort persoonlijkheden helpen. Morten ziet daarom toekomst in de diversificatie van AI-interfaces.
Pilot 3 – AI voor formatieve feedback
De derde pilot door Erik Elings (Amsterdam UMC) ging over geautomatiseerde formatieve feedback op wetenschappelijk schrijven. De vraagstelling was: geautomatiseerde formatieve feedback op een bachelor scriptie, kan dat met generatieve AI? En hoe wordt dit ervaren door studenten? Erik deelde in zijn presentatie de ontwikkeling van een feedbacktool en de voorlopige onderzoeksresultaten over de ervaringen van studenten. Studenten reageerden positief op het gebruik van formatieve feedback door Ai. Ze vinden de tool nuttig en waarderen het dat de tool ter aanvulling op de feedback van de docent is. “Met zo’n AI-feedbacktool kun je op elk moment feedback vragen als je vastloopt. ” Maar er klinken ook kritischer geluiden: ” Het is erg verleidelijk om de feedback te gebruiken zonder het kritisch te beoordelen. Zeker, we moeten ermee leren omgaan en het ten goede gebruiken in een veranderende wereld, maar tegelijkertijd moeten we het implementeren in ons onafhankelijke, kritische wetenschappelijke denken.”
Pilot 4 – Stemmen voor AI
De vierde pilot ‘Zou jij voor AI stemmen?’ werd gepresenteerd door student Computational Sciences Sahir Dhanani Enarth. Hij was onderdeel van een semester lang project met de Azure API binnen de de bachelor Computational Social Science. Hij doet ook onderzoek naar dit project en deelde zijn inzichten. Ze onderzochten de rol van AI in het voorspellen van stem-aandelen, het genereren van politieke manifesten en het beïnvloeden van de publieke opinie. Conclusies: AI wordt tegenwoordig veel gebruikt in de politiek. AI maakt micro-targetting en kiezersmanipulatie mogelijk. Het blijkt lastig voor mensen om te herkennen wat door AI is gemaakt en wat niet: het publiek ziet AI als absolute waarheid, wat het niet is. Hier is dus het creëren van bewustzijn nodig. Ook loopt de Regelgeving achter op AI-ontwikkelingen.
Pilot 5 – Gebruik AI kritisch in een veilige omgeving
Jasper ter Schegget (Instituut voor Interdisciplinaire Studies) sloot de pilotpresentaties af met zijn project Digitale geletterdheid. Deze pilot richt zich op het vergroten van de digitale geletterdheid van eerstejaarsstudenten van de bachelor Bèta-Gamma, specifiek op het gebied van generatieve AI. Door studenten inzicht te geven in de werking van grote taalmodellen en hen te laten experimenteren met generatieve AI in een veilige omgeving, streeft de opleiding naar verantwoord gebruik van deze technologie. Om dit te realiseren, is generatieve AI geïntegreerd in de cursus Academische vaardigheden. Er is een nieuw leerdoel toegevoegd: De student kan de mogelijkheden en beperkingen van generatieve AI uitleggen bij het schrijven van academische teksten. Dit leerdoel wordt behandeld tijdens een interactief college van AI-docent Daniël Kooij en door studenten te laten experimenteren met feedback in Azure. Om te toetsen of studenten het leerdoel behaald hebben is een canvas toets ingevoerd.
Paneldiscussie: AI kan niet worden genegeerd
Na de pauze was er een paneldiscussie met vooraanstaande experts, die de ontwikkelingen van AI en de verschillende perspectieven die zij hebben op het gebruik van AI in het onderwijs bespraken n.a.v. verschillende stellingen. De discussie werd geleid door Ivar Kolvoort (Adviseur AI in Education, TLC Central), het panel bestond uit Dora Achourioti (voorzitter van de AUC Taskforce Generative AI in Education), Rik Jager (Product eigenaar Digital Collaboration) en Jolanda Broex (Onderwijsadviseur) Zij bogen zich over de volgende stellingen: 1. Alle bachelor studenten moeten in hun eerste jaar leren hoe ze AI moeten gebruiken. 2. De rol van docenten zal drastisch veranderen door AI. 3. De UvA zou studenten actief gebruik moeten laten maken van commerciële AI-software (bijv. ChatGPT) zodat ze ervaring opdoen met de meest geavanceerde AI-technologie.
De algemene opinie was dat AI niet kan worden genegeerd. Je kunt studenten niet vertellen dat je AI niet kunt gebruiken, maar je kunt hen beter leren hoe met AI om te gaan. Ze gaan het straks op de werkvloer ook (moeten) gebruiken. AI gebruik zou daarom in het curriculum van bachelors moeten worden opgenomen en eigenlijk zou dit onderwijs al op de middelbare school moeten starten. Ook was iedereen het er over eens dat het gebruik van gratis AI modellen niet gestimuleerd moet worden vanuit privacy en ethische overwegingen. AI-modellen zouden pas gebruikt moeten worden wanneer deze in beheer van de onderwijsinstelling zijn.
Verhogen van AI geletterdheid
Er werd ook gewezen op een kloof die kan ontstaan tussen studenten die geen AI gebruiken en degenen die het wel gebruiken, Het is daarom goed om studenten in een veilige omgeving te leren omgaan met AI en ook kritisch te leren kijken naar AI. Maar dit zelfde geldt ook voor docenten. Niet alle docenten zijn expert op het gebied van AI gebruik en er is onder sommige docenten ook veel weerstand tegen AI gebruik. Een beter begrip van kansen en hoe om te gaan met bedreigingen, draagt ook mogelijk bij aan het verhogen van draagvlak en vraagt om urgentie voor AI Geletterdheid.
De rol van de docent is aan verandering onderhevig; bijvoorbeeld door Blended Learning
Leren kunnen wij het beste samen doen. Stimuleer studenten een kritische houding aan te nemen ten opzichte van AI. En bespreek prompting met hen; bijvoorbeeld om de vaardigheid om de juiste vragen te stellen aan AI (verder) te ontwikkelen. Dora Achourioti stelde dat de rol van de docent al aan het veranderen was vóór AI door bijvoorbeeld Blended Learning. AI past volgens haar in die ontwikkeling. AI borduurt dus eigenlijk voort op een trend die al was ingezet.
Positieve kanten
Docenten hebben door AI bijvoorbeeld mogelijk meer tijd voor het geven van feedback. AI kan het beroep van een docent ook makkelijker maken en angst voor het uitsterven van het beroep docent is voorbarig: er zijn nog steeds docenten nodig.
Het publiek had de gelegenheid deel te nemen aan het gesprek, omdat de organisatoren het belangrijk vinden om van elkaar te leren en te verkennen waar we stappen kunnen zetten in het gebruik van AI binnen de UvA. Daar werd actief gebruik van gemaakt. Er werden veel vragen gesteld en eigen ervaringen en meningen gedeeld. Bij de afsluitende borrel werden de gesprekken en discussies over AI enthousiast voortgezet. Over AI zijn we nog lang niet uit gesproken.
Reacties van deelnemers
“Ik heb door de pilots een goed overzicht gekregen hoe AI de kwaliteit van het onderwijs kan verhogen, verrassend”
“Heel slim om AI te gebruiken als debatpartner om je argumenten te leren versterken, die neem ik zeker mee in mijn eigen onderwijs.”
“Het evenement, zowel de pilots als de paneldiscussies, hebben me geholpen een idee te krijgen van de lijnen die ik kan volgen in AI in mijn eigen werkgroepen.”
“Ik heb vandaag mijn netwerk kunnen uitbreiden en weet nu wie wat doet op AI gebied en met wie ik contact op zou kunnen nemen.”
“Het zijn toch ook ethische dilemma’s en de vraag is hoe blijven we als mens in controle.”
“Ik gun de UvA een dialoog met niet alleen de ‘followers’ en ‘believers’, maar ook mensen van buiten de bubbel die bezwaren en bedenkingen op tafel leggen.”
“Heel leuk en inspirerend te zien wat er al gebeurt. Ben onder de indruk wat er bereikt is. Indrukwekkend en didactisch weldoordacht”
“We hebben richtlijnen nodig over AI en hoe we de grenzen hierover stellen in de colleges.”
Wil je meer weten over verschillende AI-pilots binnen de UvA?
AI biedt veel kansen in het onderwijs, zowel aan studenten als aan docenten. Het gebruik hiervan brengt echter veel ethische vraagstukken met zich mee. Heb jij een vernieuwend idee voor het verantwoord opnemen van een AI-technologie in je les of een leeromgeving? En wil je hiermee experimenteren? Vraag dan de Verantwoorde AI-beurs aan en maak kans om deel uit te maken van een baanbrekend vernieuwingsinitiatief dat de onderwijstoekomst vormgeeft.
De aanvraag deze beurs staat open tot 31 januari 2025, 13.00 uur.