Iedere docent herkent het: langzaam zakken ze onderuit, turen ze in de verte, komt er weinig respons (behalve dan van die ene streber), kortom je bent ze kwijt. Dat moet anders! Hoe? Zet ze zelf aan het werk!

Precies met deze gedachte ontwikkelde ik een activerende lesvorm voor het voorbereidende theoretische deel van lichamelijk onderzoek lessen. Ik werkte toen nog in het Vumc als vaardighedendocent in de opleiding Geneeskunde, inmiddels ben ik overgestapt naar de andere kant van de Amstel en werk ik als Medical Educator in het AMC. Samen met een collega doken we in het concept ‘collaborative testing’, een lesvorm die erg veel lijkt op Team Based Learning (TBL) maar dan zonder de verplichte voorbereiding en zonder cijfers. Als eerste was de “Hoofd Hals les” aan de beurt.

In plaats van een soort mini college van de docent gingen studenten nu aan de slag met vragen over de stof, eerst zelf, en daarna in een team met zijn vieren. Drie groepen van 4 studenten gingen vervolgens met elkaar de discussie aan onder begeleiding van de docent. De evaluatie van deze pilot was erg positief. De studenten waren enthousiast. Er werden meer lessen volgens dit principe vormgegeven en we startten met het verzamelen van evaluaties van studenten met het doel om data te verzamelen voor onderzoek. De meer ‘traditionele’ lesvorm werd ook geëvalueerd en zo konden de data vergeleken worden.

We waren benieuwd naar de invloed van deze nieuwe lesvorm op de autonome motivatie van studenten. Om daarnaar te kijken maakten we gebruik van de Self Determination Theory (SDT). Deze theorie stelt dat er voldaan moet worden aan drie voorwaarden om autonome motivatie te stimuleren: autonomie, competentie en sociale verbondenheid. De verkregen data werden in thema’s gegroepeerd en onderzocht werd of de thema’s ondersteunend waren voor de drie voorwaarden.

Onze conclusie was dat drie voorwaarden voor motivatie ondersteund werden door de thema’s ‘thinking for themselves’, ‘interaction’, en ‘active participation’. Het artikel dat we over ons onderzoek geschreven hebben is recent gepubliceerd in BMC Medical Education, een open acces journal (te lezen via deze link: https://rdcu.be/ci8Cw ).

Wat ik als docent hieruit meeneem is dat ik me tijdens het lesgeven steeds afvraag of studenten ruimte hebben voor hun eigen inbreng, of het aansluit bij hun niveau en of ze het gevoel hebben erbij te horen. Door aan deze knoppen te kunnen draaien kan je motivatie stimuleren. Het was een ontzettend leuk traject om dit onderwijs te ontwikkelen en er onderzoek naar te doen, voor mij als docent erg motiverend! Ik vermoed dat het dus voor mij voldeed aan de criteria autonomie (ik heb vrijheid om het naar eigen inzicht te doen), competentie (het sluit aan bij mijn capaciteiten) en sociale verbondenheid (we doen het samen!). Anjeleen Douma (a.douma@amsterdamumc.nl)