Studentbetrokkenheid is belangrijker dan ooit. Studenten geven aan te worstelen met hun motivatie en hebben niet het gevoel dat ze ‘echt’ aan het studeren zijn. Ze missen het contact met medestudenten en docenten. Op deze pagina hebben we enkele tips en ideeën verzameld hoe je de studentbetrokkenheid de komende maanden zou kunnen vergroten. Onderstaande tips zijn gebaseerd op ervaringen en ideeën van docenten en studenten van de Faculteit der Geesteswetenschappen. Mail ons jouw ideeën om de studentbetrokkenheid te verhogen via tlc-fgw@uva.nl

Wat is studentbetrokkenheid? Bekijk de definitie en enkele verwijzingen hier.

Hoe zorg ik ervoor dat studenten zich gezien voelen?
Hoe betrek ik studenten actief bij het online onderwijs?
Hoe help ik studenten nadenken over hoe ze leren?
Hoe zorg ik ervoor dat studenten zich medeverantwoordelijk voelen voor het onderwijs?
Hoe creëer ik een authentieke online leeromgeving?
Hoe zorg ik voor binding tussen studenten?
Hoe zorg ik voor binding tussen studenten en docenten?
Hoe zet ik een student-assistent betekenisvol in?

Hoe zorg ik ervoor dat studenten zich gezien voelen?

Het gevaar van een online leeromgeving is dat studenten zich snel ‘onzichtbaar’ en anoniem voelen. Er zijn allerhande mogelijkheden om ervoor te zorgen dat studenten een hoge mate van social presence ervaren, ofwel ruimte om zichzelf te laten zien in een online omgeving. Hoe kun je dit als docent stimuleren?

“In de colleges grijp ik altijd even terug op wat ik gezien heb in de online leeromgeving en noem daarbij de studenten die een interessante opmerking maakten of belangrijke vraag hebben gesteld.”

Tips:

Gebruik zo vaak mogelijk de namen van de studenten. Dat kan op verschillende manieren: bijvoorbeeld door te melden dat student A. een interessante vraag op Canvas heeft geplaatst of student B. een actueel thema heeft gekozen voor zijn essay.
Begin ieder college met een ijsbreker waarin iedere student iets van zichzelf kan laten zien. Bijvoorbeeld een foto van de omgeving waarin ze werken, een krantenbericht dat ze is opgevallen of iets moois dat ze hebben gelezen. Bij grote groepen kun je denken aan een poll over hun favoriete coronamaaltijd of welke sport ze sinds corona beoefenen.
In hybride onderwijs kan het voorkomen dat studenten zich buitengesloten voelen of dat de groep die op locatie onderwijs volgt weinig contact heeft met de online studenten.
Maak koppels van een student die structureel wel fysiek en een student die niet aanwezig is en laat ze opdrachten uitvoeren ter voorbereiding op het volgende college. De aanwezige student kan het groepswerk presenteren en zo de input van online studenten zichtbaar maken.
Rond de fysieke bijeenkomst 10-15 minuten eerder af, zodat je nog even de tijd hebt om contact te maken met de online aanwezige studenten.
Stel studenten veel vragen en luister en gebruik hun antwoorden ook in je onderwijs.
Vraag studenten hun camera aan te zetten.
Bij online synchroon onderwijs raden wij altijd aan de online bijeenkomst een kwartier eerder te starten, zo geef je studenten de ruimte om alvast met jou en elkaar in gesprek te gaan. Maar hoe zorg je voor een positief en leuk gesprek op dat moment? Bedenk een kleine opdracht van tevoren. Bijvoorbeeld: stel een afbeelding in als je achtergrond met daarop 2 vragen (of in de chat).

Hoe kun je ervoor zorgen dat de input van alle studenten wordt gezien of gehoord in jouw vak?

Hoe betrek ik studenten actief bij het online onderwijs?

Om de studentbetrokkenheid te verhogen kun je studenten op verschillende manieren stimuleren om actief input te leveren.

“Ik zorg dat we altijd samen iets concreets maken in de online sessie, zoals een lijst op het Whiteboard in Zoom of aanvullingen op mijn PowerPoint.”

Tips:

Gebruik een tool zoals Sendsteps om vragen te stellen aan alle studenten, deze tool kun je zowel voor de fysiek aanwezige als online aanwezige studenten inzetten.
Bij online synchroon onderwijs raden wij aan de online bijeenkomst een kwartier eerder te starten, zo geef je studenten de ruimte om alvast met jou en elkaar in gesprek te gaan. Maar hoe zorg je voor een positief en leuk gesprek op dat moment? Bedenk een kleine opdracht van tevoren. Zo kun je in je eigen virtuele ZOOM-achtergrond een afbeelding plaatsen die aanleiding geeft tot een gesprek of een stelling plaatsen (dit kan ook via de chat). Dit vormt een aanknopingspunt om met elkaar op laagdrempelige wijze een gesprek te voeren.
Maak tijdens de hybride colleges een student ZOOM-moderator van de online aanwezige studenten, hij/zij houdt in de gaten of de online studenten het onderwijs goed kunnen volgen, of er vragen zijn etc. en geeft dit fysiek door aan de docent die onderwijs verzorgt.

Hoe zou je studenten actiever kunnen betrekken binnen jouw onderwijs?

Hoe help ik studenten na te denken over hoe ze leren?

Online leren heeft tot gevolg dat leeractiviteiten sneller worden ervaren als betekenisloos. Studenten willen weten waarom hun inzet impact oplevert.

“Nu de situatie van studenten zo verschilt van wat we gewend zijn, vraag ik af en toe aan studenten wat ze nodig hebben om verder te komen met het vak. Zo weet ik zeker dat ik geen tijd kwijt ben aan het voorbereiden van iets waar de studenten niet op zitten te wachten.”

Tips:

Maak leerdoelen zichtbaar, breng hetgeen wat je de studenten leert in context: waarom behandelen we deze artikelen, waarom is het relevant?
Zorg voor verschillende feedback en peerfeedback-momenten. Peerfeedback is een krachtig middel om in te zetten. studenten leren kritisch te kijken naar andermans teksten 2. studenten leren om opbouwende en concrete feedback te geven en 3. door andermans werk te zien kunnen studenten hun eigen opdracht weer verbeteren. Peer feedback hoeft niet altijd te leiden tot meer werk voor de docent. Het is wel een goed idee om de studenten te stimuleren de ontvangen peerfeedback te verwerken in de opdracht. Dit kan door een paragraaf in de opdracht toe te voegen waarin de student beschrijft waarom zij bepaalde feedback wel of niet heeft verwerkt. Ook kun je een korte reflectie-opdracht organiseren in een bijeenkomst waarin iedere student een top 3 maakt van de meest nuttig ontvangen opmerkingen.
In plaats van individuele feedback, kun je ook feedback gericht op de groep geven. Upload een video met daarin algemene feedback op de drie belangrijkste punten die je opvielen in opdrachten van de studenten.

Hoe kun jij er binnen jouw cursus voor zorgen dat studenten het onderwijs als betekenisvol ervaren?

Hoe zorg ik ervoor dat studenten zich medeverantwoordelijk voelen voor het onderwijs?

Veel studenten geven aan zich momenteel niet zo betrokken te voelen bij het onderwijs. Wanneer studenten het gevoel hebben input te kunnen leveren in een leeractiviteit, kan dit hun betrokkenheid en daarmee motivatie verhogen.

“Ik experimenteer samen met mijn studenten. Als studenten of ik merken dat iets niet goed loopt bespreken we het met elkaar en bedenken we samen hoe het beter of anders kan. Zo gaven studenten van een (kleine) werkgroep aan liever plenaire discussies te willen voeren dan in break-out rooms, dat hebben we een tijdje geprobeerd en verliep inderdaad beter.”

Tips:

Luister naar de behoeften van studenten: vraag aan hen waar zij behoefte aan hebben op het gebied van structuur, begeleiding etc. Natuurlijk hoef je niet alle wensen in te willigen, geef hierin ook jouw grenzen aan als docent.Vraag iedere week een andere groep om een deel van een werkcollege te verzorgen. Dit kan door van tevoren leesvragen te verzinnen over bepaalde artikelen, maar ook door een korte clip op te nemen over een concept, een quiz voor te bereiden over de stof van die week of stellingen te bedenken voor een synchrone of asynchrone discussie.

Wat vind jij nog niet optimaal verlopen in jouw online onderwijs en hoe zou je studenten bij het optimaliseren hiervan kunnen betrekken?

Hoe creëer ik een authentieke online leeromgeving?

Een gevaar van het online onderwijs is oppervlakkig leren, wat ontstaat doordat studenten eerder een afstand tot de universiteit, medestudenten, het vak en de docent ervaren. Een authentieke onderwijsomgeving is erop gericht een hogere leeropbrengst te behalen door nabijheid te creëren en te werken aan realistische vraagstukken.

“Kennisclips had ik nog van een ander college. Ik maak daar nu iedere week een korte nieuwe opname bij waarin ik reflecteer op wat er deze week moet gebeuren en ik ga nog even in op de actualiteit; een nieuwsbericht of gebeurtenis die raakvlakken heeft met wat we behandelen. Studenten vinden dit leuk en ik heb het gevoel dat het contact laagdrempeliger is.”

Tips authenticiteit docent:
- Schrijf in plaats van een langer bericht eens wat vaker een kort berichtje op Canvas, waarin je laat weten dat je bezig bent met opdrachten, dat ze altijd bij jou terecht kunnen met vragen etc.
- Vertel bij aanvang van het vak waarom jij zo gepassioneerd bent over dit onderwerp: leg uit waarom je doceert of onderzoek doet.
Tips authenticiteit onderwijs:
- Geef studenten de opdracht een film of documentaire te bekijken of een boek te lezen waarop zij de theorie uit de literatuur kunnen toepassen en waarover zij verslag doen tijdens een volgende bijeenkomst.
- Geef de studenten de opdracht om een nieuwsbericht te vinden die een relatie heeft met de stof. Dit kunnen ze in kleine groepjes uitwisselen.
- Creëer keuzevrijheid in de opdrachten van studenten: neem de leerdoelen samen door en geef studenten de ruimte om bepaalde keuzes te maken in hun opdracht. Je kunt daarbij de volgende vraag stellen aan hen: met welke optie behaal jij het gestelde leerdoel het best?

Hoe zou jij de authenticiteit in jouw online vak kunnen verhogen?

Hoe zorg ik voor binding tussen studenten?

Studenten missen het informele contact met elkaar. Dit kun je als docent op veel verschillende manieren stimuleren in het online onderwijs.

“Bij ons is een buddysysteem opgezet waarin eerstejaarsstudenten zijn gekoppeld aan ouderejaars. Studenten hebben zichzelf opgegeven als zij hier behoefte aan hadden. Het loopt erg goed!”

Tips:

Investeer vooral in binding tussen studenten aan het begin van het blok. Start met groepen die jij indeelt, de studenten kennen elkaar immers nog niet allemaal. Geef een kleine opdracht voor week 2, waardoor het ‘noodzakelijk’ is dat de studenten contact opnemen met elkaar. Zoals: ‘Wat is de mening van deze persoon over …?’ Dan zullen de studenten hierna ook makkelijker zelf contact met elkaar zoeken. Studenten vinden het fijn om zelf groepjes te kunnen vormen voor een langer lopende opdracht, geef de studenten hier ook ruimte voor als ze elkaar hebben ontmoet. Stimuleer de groepjes om aan het begin duidelijke verwachtingen naar elkaar te spreken: wat worden de taken per student, op welke momenten spreken ze af in de week, wat verwacht men van elkaar? Het uiten van verwachtingen is nog belangrijker in een online omgeving dan normaal.
Richt kleine ‘communities of learners’ op van maximaal vier studenten. De studenten rouleren vier duidelijk omschreven taken, zoals bijvoorbeeld organisator, onderzoeker, criticus en afsluiter. De organisator zorgt voor het inplannen van de bijeenkomsten, de onderzoeker heeft zich extra verdiept in de artikelen, etc.
Wil je een informele activiteit organiseren voor de studenten, zoals een quiz of een ‘ZOOM-borrel’? Richt dit dan in met studenten (bijvoorbeeld student-assistenten) zodat het aansluit op hun behoeftes en zij kunnen ondersteunen in de organisatie ervan.
Zet een buddy-systeem op voor jongere en ouderejaars. Organiseer dit wel alleen voor studenten die hier behoefte aan hebben, anders kom het niet snel van de grond. Je kunt studenten die met eenzelfde opdracht bezig zijn ook aan elkaar koppelen, zoals een student die zijn BA-thesis schrijft en een student die juist bezig is met zijn MA-thesis.
We horen van studenten dat ze het niet prettig vinden om in Breakout-rooms te worden geplaatst als ze elkaar nog niet goed kennen. Besteed dus genoeg aandacht aan de sociale veiligheid in de groep. Ook kan het helpen om een hele concrete opdracht mee te geven, dus: ‘beantwoord deze drie vragen’ in plaats van ‘bespreek het artikel met elkaar’.
Onderzoek of je de studenten voor een bepaalde opdracht een kleine vlog of video kunt laten maken.

Wat zou jij kunnen integreren in de online omgeving of jouw vak om de binding tussen studenten te stimuleren?

Hoe zorg ik voor binding tussen studenten en docenten?

Een valkuil van online onderwijs is de grotere emotionele afstand tussen studenten en docenten. Hierom is het van belang dat je hier als docent bewust aandacht aan besteedt.

“Het is fijn als een docent aan het begin van een bijeenkomst erkent dat het een lastige tijd is, maar hier ook een positieve draai aan weet te geven!”

Tips:

Gebruik humor in je onderwijs. (En ja, ook emoticons 😉 kunnen daarbij behulpzaam zijn.)
Studenten geven aan kaders en structuur prettig te vinden; deadlines etc. werken daarbij leidend.
Studenten geven aan wel moeite te hebben om zich voor langere tijd te concentreren. Een serie korte opdrachten werkt in dat geval beter dan het laten lezen van een lijst artikelen.
Zet Academic Families op voor studenten, docenten, onderzoekers en alumni die hier behoefte aan hebben. Met inzet van deze families krijgen studenten sterker het gevoel onderdeel te zijn van een Universiteit.

Hoe kun jij de binding tussen studenten en docenten stimuleren in Canvas of tijdens een bijeenkomst?

Hoe zet ik een student-assistent betekenisvol in?

Een student-asisstent (SA) biedt veel mogelijkheden; de student weet goed wat er speelt onder studenten, waar behoefte aan is en waaraan juist niet. Hieronder kun je een aantal ideeën vinden hoe je een SA betekenisvol kunt inzetten.

“Aan ons, als SA’s van de afdeling, is gevraagd om een informele activiteit voor studenten te organiseren. Wij hebben toen wandelingen in het park opgezet waar studenten zich vrijwillig voor konden aanmelden. Er was veel vraag naar en de studenten reageerden erg positief!”

Tips:

Koppel een SA aan een docent, zo kan de student zich verdiepen in een paar vakken en een inhoudelijk grotere bijdrage leveren.
Betrek de SA bij het onderwijs en vraag om tips of ideeën om bijvoorbeeld de interactie te vergroten tijdens online onderwijs.
Stimuleer kennisdeling tussen SA’s binnen de afdeling over specifieke onderwerpen.
Een SA kan ook aansluiten bij een hybride bijeenkomst om te ondersteunen als ZOOM-moderator. Hij/zij kan dan in de gaten houden of de studenten thuis alles goed kunnen verstaan en zien. Ook kan de SA online vragen doorgeven aan de docent.

Hoe kun jij een SA of meerdere SA’s op andere manieren inzetten binnen jouw afdeling of vak?

Ideeën of suggesties?

Neem contact met ons op via tlc-fgw@uva.nl.