Hoe geef je feedback vorm bij het begeleiden van een scriptie?

Vooraf denk je uit hoe je begeleidingstraject en dus ook je feedbackproces eruitziet om studenten zo goed mogelijk in staat te stellen de feedback te benutten. Zorg ook dat dit past in de hoeveelheid uren die je hebt gekregen voor scriptiebegeleiding, en de kaders of regels die jouw opleiding stelt voor het aantal bijeenkomsten tussen student en begeleider. Punten waar je over na kunt denken:

• • Op welke punten wil je ze feedback geven?
    Koppel die zoveel mogelijk aan de beoordelingscriteria. Als je al ervaring hebt met het begeleiden van scripties dan weet je wat studenten als struikelblokken ervaren en kun je daar ook rekening mee houden. Als je geen ervaring hebt, dan kan het inzichtelijk zijn hier met collega’s over in gesprek te gaan.
  • In welke vorm?
    Feedback kun je in verschillende vormen geven en hierin kun je tijdens het traject ook variëren. Denk aan mondelinge feedback tijdens een afspraak, feedback per mail of met een audio-opname, en peerfeedback en/of groepsgewijze feedback als je meerdere studenten tegelijk begeleidt. Een voordeel van mondelinge feedback is dat je kunt checken of de feedback aankomt zoals je bedoelt en dat de student de goede conclusies trekt over welke vervolgstappen die moet nemen om het punt te verbeteren. Dat kan een mondelinge afspraak de tijdsinvestering waard maken.
  • Op welke momenten zijn feedbackmomenten wenselijk?

Overwegingen kunnen bijvoorbeeld momenten zijn om de voortgang te kunnen bewaken en momenten die aansluiten bij het afronden van een onderdeel. Geef in de planning de student voldoende tijd om de feedback te verwerken voor het volgende feedbackmoment. Houd rekening met de hoeveelheid tijd die je zelf hebt voor het begeleiden van de scriptie.

Rollen in het begeleidingsproces

Studenten zullen in het begin meer en andere begeleiding nodig hebben dan aan het eind. In Anderson’s Continuum of Supervision zie je schematisch weergegeven hoe de begeleider in het begin van het proces een actievere en meer directieve rol inneemt. Tijdens het begeleidingsproces neemt de student steeds meer zelf de regie en krijgt de begeleider een meer adviserende rol op basis van de vragen en behoeften van de student (zie figuur hiernaast). Dit model laat het ideaalplaatje zien; per student kan dit er verschillend uitzien.

In een eerste bijeenkomst ga je in gesprek met de student om de wederzijdse verwachtingen naar elkaar uit te spreken op persoonlijk, procedureel en inhoudelijk gebied. (Kallenberg e.a., 2014). Dit gesprek geeft waardevolle informatie aan beide partijen voor het vervolg van het traject. Het resulteert in een gedeeld beeld van het begeleidingstraject en welke punten daarin voor zowel begeleider als student belangrijk zijn. Het gesprek is dus nadrukkelijk tweerichtingsverkeer.

Verwachtingen verhelderen

• Inhoudelijke verwachtingen
  Bij inhoudelijke verwachtingen spelen vragen als: Weet de student aan welke eisen de scriptie moet voldoen? Welk beeld heeft de student van het scriptieproces? Welke ideeën heeft de student al voor de scriptie?
• Procedurele verwachtingen
  Bespreekpunten voor verwachtingen op het procedurele vlak zijn bijvoorbeeld: Hoeveel tijd en hoeveel feedbackmomenten staan er voor scriptiebegeleiding? In welke vorm komt de feedback? Op welke momenten en op welke onderdelen zou de student graag feedback krijgen? En hoe?
• Persoonlijke verwachtingen van de student
  Ook is het belangrijk verwachtingen die met de persoon van de student te maken hebben te bespreken: Wat is de verwachting van de student over diens eigen competentie? Wat motiveert de student? Welk cijfer hoopt de student voor de scriptie te halen? Wat heeft de student nodig wat betreft begeleiding? Wat is voor de student belangrijk bij feedback? Vindt die het bijvoorbeeld belangrijk om veel positieve feedback te krijgen om de moed erin te kunnen houden?

Eventuele gezamenlijke afspraken kun je op papier zetten. Bij evaluatiemomenten gedurende het traject kunnen docent en student refereren aan wat hier besproken is.

Bij feedback als gezamenlijke verantwoordelijkheid is het uitgangspunt dat zowel de student als de docent nadenkt over en tegemoetkomt aan de (leer)behoefte van de ander en zichzelf. Dit houdt in dat beide partijen ervoor zorgen daar de goede informatie over te geven en te krijgen.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

De Kleyn onderscheidt verschillende typen vragen waarmee studenten feedback vragen. Om het eigenaarschap en daarmee verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces bij de student te houden, zal de student eerst zelf moeten gaan nadenken welke informatie die nodig heeft en welke feedbackvraag die dus moet stellen. Dat kan aan de hand van de volgende vragen die je als begeleider de student kunt laten doorlopen, voorafgaand aan elk feedbackmoment: (De Kleyn, 2021):

Vraag vanuit een probleem: ‘Ik loop vast, wat moet ik doen?’
POWER:

• Probleembeschrijving: wat is het probleem waar ik tegen aan loop?
• Opties of Oplossingen: welke oplossingen zie ik zelf (en heb ik geprobeerd)?
• Weging van opties: welke voor- en nadelen hebben die oplossingen volgens mij?
• Eigen keuze: wat zou ik kiezen zonder hulp?
• Raad vragen: kunt u me hier feedback op geven?

Vraag vanuit volgende stap: ‘Is dit goed (genoeg)?’ of: ‘Wat moet ik allemaal verbeteren?’
CLOSER:

• Context: hoeveel tijd en energie heb ik in dit werk gestoken? Is dit mijn beste versie?
• Leerdoel/ Onderdeel: op welk gedeelte wil ik feedback?
• Samenvatting/ evaluatie: wat vind ik zelf al goed en nog minder goed aan dat gedeelte en wat lijken mij de volgende stappen?
• Raad vragen: kunt u me hier feedback over geven?

Terugkoppeling: ‘Is dit nu wel goed (genoeg)?’ (Als er al eerder feedback is gegeven).
SUPER:

• Samenvatting: Welke feedback heb ik eerder gekregen?
• Uitleg: Op welke manier heb ik die feedback al dan niet gebruikt?
• Product/Prestatie: Hoe is dat terug te zien in mijn verbeterde product of prestatie?
• Emoties: Welke emoties riep het op en hoe heb ik dat aangepakt?
• Raad vragen: Is mijn werk hier inderdaad beter van geworden?

Met deze werkwijze zal de student door analyse en zelfevaluatie beter zicht krijgen op welke informatie nodig is om verder te komen. De feedback zal op die vraag gericht zijn en beter aansluiten op wat de student nodig heeft. Dit kan ook bijvoorbeeld bevestiging zijn dat die op de goede weg zit, of een compliment zijn als de student iets goed heeft uitgewerkt of verbeterd.

Feedback geven kan een zeer tijdrovende klus zijn, dus tijdsmanagement is heel belangrijk. Bepaal van tevoren hoeveel tijd je kwijt wilt zijn aan feedback. Zet eventueel een timer of begin pas een bepaalde tijd voordat de student langskomt voor een begeleidingsmoment, zodat je jezelf dwingt je te beperken tot de belangrijkste punten. Lees eerst het hele stuk door, besluit wat de drie voornaamste opmerkingen zijn, gerelateerd aan de eindcriteria en schrijf die zo concreet en specifiek mogelijk op. Door eerst alles helemaal door te lezen en door de hoeveelheid opmerkingen te beperken, geef je ook sneller feedback op hogere orde zaken als de opbouw, de rode draad, de helderheid van de ideeën en argumentatie en de samenhang.

Hogere orde- vs. lagere orde-aspecten

Schrijvers schrijven betere tweede versies als ze op hogere orde-aspecten feedback hebben gekregen dan op lagere orde (Underwood & Tregidgo, (2006). Een bekende valkuil van feedback geven terwijl je leest, is dat je te veel feedback geeft op redactieniveau: op woordkeuze, spelling, interpunctie, formulering. Dat kost veel tijd en voegt weinig toe aan het leerproces van de student. Daarnaast kan feedback op redactie-niveau door AI worden gegeven en dus ook door de student verwerkt worden. Er wordt in verschillende faculteiten gewerkt aan een zinvol gebruik van AI om studenten te ondersteunen bij het schrijven van de scriptie en feedback te geven op verschillende onderdelen. Zodra hiervoor materiaal is, wordt dat beschikbaar gesteld.

Leerproces van de student centraal