De wetenschap achter activerende onderwijsruimtes

In navolging van de Visie Blended Onderwijs van de UvA vinden op verschillende UvA-locaties experimenten plaats met activerende onderwijsruimtes. Centraal in de visie staat dan de UvA een campusuniversiteit is, waar het onderwijs hoofdzakelijk op locatie plaatsvindt. In het onderwijs ligt nadruk op actief leren, vanuit student-docent, student-content en student-student interacties. Hoe kan de inrichting van onderwijsruimtes deze interacties ondersteunen? En wat levert dit op? 

De traditionele collegezaal belichaamt een onderwijsvisie waarin de docent centraal staat. Van de student wordt verwacht dat deze vanuit de collegebanken op passieve wijze kennis tot zich neemt. Gesteund door bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek ontvouwt zich de afgelopen decennia een paradigmaverschuiving: niet de docent, maar de student komt centraal te staan in het onderwijsontwerp. Vooral kennis over het belang van actieve kennisverwerking pleit voor een herziening van voorheen breed gedragen ideeën over onderwijs. Dit heeft implicaties voor de inrichting van onderwijsruimtes, en tegelijkertijd kunnen onderwijsruimtes hier een actieve bijdrage aan leveren (Carlos et al., 2023).

Het is mogelijk om actieve werkvormen in te zetten in traditionele onderwijsruimtes, en ook dan heeft dit een positieve uitwerking op het leerproces (Hyun et al., 2017). Een passende ruimte zorgt er echter voor dat het effect van deze werkvormen wordt versterkt (Brooks, 2011). Daarnaast doet een ruimte die is ingericht voor actief leren een minder groot beroep op de creativiteit van de docent. De inrichting van de ruimte geeft namelijk, al dan niet onbewust, sturing aan leeractiviteiten.  In onderzoeken wordt dan ook gesproken over de agency van onderwijsruimtes en wordt ‘ruimte’ beschreven als de derde component van effectief onderwijs, naast ‘pedagogiek’ en ‘technologie’ (Rands & Gansemer-Topf, 2017).

De activerende onderwijsruimtes van de FGw zijn ingericht met flexibel meubilair dat op verschillende manieren kan worden opgesteld. Daarnaast zijn er elementen aanwezig die samenwerking faciliteren, zoals whiteboards en technologische infrastructuur. De ruimtes hebben een gedecentraliseerd ontwerp: er is geen sprake van een duidelijk ‘podium’ voor de docent. In plaats daarvan is de ruimte zo ingericht dat de docent zich gemakkelijk kan verplaatsen tussen verschillende, gelijkwaardige groepjes studenten. Zo maakt de ruimtelijke inrichting het moeilijk voor een docent om enkel te zenden, en wordt het aantrekkelijker om studenten zelf aan het werk te zetten (Talbert & Mor-Avi, 2019).

Dat is niet alleen prettig voor jou als docent, maar heeft ook positieve gevolgen voor studenten. Het is gebleken dat dergelijke ruimtes zorgen voor verhoogde interesse, motivatie en betrokkenheid, evenals betere leerresultaten ten opzichte van studenten die les krijgen in traditionele onderwijsruimtes (Parks & Choi, 2014; Talbert & Mor-Avi, 2019). De inrichting van de ruimte maakt sociale interactie en samenwerking met medestudenten mogelijk en doet de grens tussen docent en student vervagen. Hierdoor ontstaan leergemeenschappen waarbinnen studenten actief bijdragen aan kennisconstructie, in plaats van het passief ontvangen van bestaande kennis (Rands & Gansemer-Topf, 2017). De onderlinge verbondenheid die studenten ervaren in activerende onderwijsruimtes zorgt er onder andere voor dat studenten zich gemakkelijker durven uit te spreken en meer open staan voor andere perspectieven (Parks & Choi, 2014). Ook hebben de ruimtes een positieve uitwerking op creativiteit (Talbert & Mor-Avi, 2019).  

 

Voor docenten van FGw zijn in het P.C. Hoofthuis, Bushuis, BG1 en BG2 activerende onderwijsruimtes ingericht. Ben je benieuwd wat deze ruimtes kunnen betekenen voor jouw onderwijs? We denken graag met je mee. Neem contact op of plan direct een afspraak in 

Bronnen
  • Brooks, D. C. (2011). Space matters: The impact of formal learning environments on student learning. British journal of educational technology, 42(5), 719-726.
  • Carlos, V., Reses, G., & Soares, S. C. (2023). Active learning spaces design and assessment: a qualitative systematic literature review. Interactive Learning Environments, 1-18.
  • Hyun, J., Ediger, R., & Lee, D. (2017). Students’ Satisfaction on Their Learning Process in Active Learning and Traditional Classrooms. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 29(1), 108-118.
  • Park, E. L., & Choi, B. K. (2014). Transformation of classroom spaces: Traditional versus active learning classroom in colleges. Higher Education, 68, 749-771.
  • Rands, M. L., & Gansemer-Topf, A. M. (2017). The Room Itself Is Active: How Classroom Design Impacts Student Engagement. Journal of Learning Spaces, 6(1), 26-33.
  • Talbert, R., & Mor-Avi, A. (2019). A space for learning: An analysis of research on active learning spaces. Heliyon, 5(12).