Inclusief toetsen

Studenten moeten alleen worden beoordeeld op wat er nodig is om aan te tonen dat die de leerdoelen heeft behaald, ongeacht hun persoonlijke kenmerken, achtergrond of toevallige voorkennis. Als bijvoorbeeld presentatievaardigheden geen expliciet leerdoel zijn bij een opdracht, dan zouden deze ook niet moeten meewegen bij de beoordeling. Misschien is een andere toetsvorm geschikter, als het cijfer te sterk wordt beïnvloed door de presentatievaardigheden

Taal zorgt vaak voor ruis, bijvoorbeeld voor studenten met een functiebeperking als ASS of dyslexie, maar ook voor studenten die niet in hun moedertaal studeren. Houd daarom de formulering van opdrachtinstructies en tentamenvragen simpel en bondig zodat je niet onbedoeld taal- of leesvaardigheid toetst, waardoor de meting van de inhoudelijke doelen vertroebeld wordt. Houd studenten bij het nakijken niet aan onnodig hoge taalvaardigheidseisen als die niet bij de doelen van het vak horen (uiteraard moet taalvaardigheid wel meewegen in de beoordeling als dit past bij de leerdoelen en inhoud van het vak).

Gebruik casussen en voorbeelden die voor alle studenten herkenbaar zijn en die passen bij de inhoud van het vak. Vermijd voorbeelden die alleen voor een deel van de studenten herkenbaar zijn, zoals een reclamespotje dat alleen Nederlandse studenten kennen. Hiermee toets je niet de beoogde kennis, maar toevallige voorkennis.

Zorg dat het resultaat niet van slechts één toets of te weinig vragen afhangt (grotere kans op toevalstreffers of -missers) en dat er voldoende variatie is in toetsvormen (bijvoorbeeld niet overwegend toetsen met schrijfopdrachten door de opleiding heen, waardoor sommige studenten benadeeld of juist bevoordeeld worden).

Zorg ook voor een eerlijke en betrouwbare beoordeling. Gebruik heldere rubrics en antwoordmodellen om te zorgen voor een consequente en objectieve beoordeling. Laat beoordelaars regelmatig kalibreren bij het nakijken om bias te voorkomen, of kijk anoniem na.

Gebruik een toegankelijk lettertype (en laat studenten weten hoe ze die zelf kunnen instellen bij digitale toetsen) en zorg voor een overzichtelijke layout.

Deel voorbeelden van goed werk, rubrics en beoordelingsformulieren. Organiseer een (online) vragenuurtje over de toets. Maak een weekplanner met belangrijke data en deadlines die je niet alleen via Canvas deelt, maar ook tijdens colleges noemt.

Het ‘hidden curriculum’, oftewel de ongeschreven regels, verwachtingen en normen aan de universiteit, is voor sommige studenten bekend vanwege hun vooropleiding of achtergrond (Koutsouris et al., 2021). Maar voor studenten die deze impliciete regels en verwachtingen niet kennen, zoals eerstegeneratiestudenten en studenten met een lagere sociaal-economische status, kan het niet doorgronden van de regels van het ‘hidden curriculum’ een negatieve impact hebben op hun welzijn en studieresultaten. De drempel om hulp te vragen is vaak hoog.

Voor ervaren docenten is het niet altijd zichtbaar wat studenten als impliciet of onduidelijk ervaren. Denk bij toetsing bijvoorbeeld aan dit soort vragen:

• Als je vraagt om een betoog, essay of close reading, weten studenten dan wat dat is en hoe het eruit moet zien? Weten ze wat het betekent als je ze vraagt iets te ‘analyseren’ of ‘evalueren’?
• Sommige studenten zijn beter in het geven van presentaties of het schrijven van papers dan anderen, zonder dat ze dit expliciet in jouw vak geleerd hebben, vanwege hun vooropleiding of achtergrond. Hoe kun je zorgen dat je, zonder bias, studenten beoordeelt op wat ze geleerd hebben, en niet wat ze daarvoor al konden? Hoe help je studenten die noodzakelijke voorkennis missen? Zie ook Validiteit.

Steeds meer studenten moeten hun studie inrichten rondom een functiebeperking, mantelzorgtaken, ouderschap, financiële of huisvestingszorgen, een bijbaan, enzovoorts. Hoewel we als docenten natuurlijk niet met elke individuele situatie rekening kunnen houden, is het wel goed om waar mogelijk flexibiliteit en variatie te bieden, bijvoorbeeld door keuzemogelijkheden in te bouwen (onderwerp of vorm), meerdere inlevermomenten en plaats- en/of tijdsonafhankelijke toetsen te bieden.

Daardoor vallen kwetsbare studenten vaak als eerste af. Laat bijvoorbeeld deelresultaten onderling compenseren, vermijd piekbelasting van deadlines en tentamens en maak de herkansingsregeling soepel en toegankelijk. Zorg dat dit wel in balans is met de werkdruk voor docenten.