Checklist voorbereiding van je onderwijs
De checklist in dit artikel kan als een handvat dienen voor beginnende docenten bij het geven van onderwijs. Onderaan de pagina kan je de Checklist voorbereiding van je onderwijs downloaden en tref je een Format onderwijsplan aan.
1. In het eerste college/ voorafgaand aan het eerste college
| Hoe leer ik de studenten kennen?
|
Je kunt studenten van tevoren een korte vragenlijst laten invullen met studie-achtergrond, drijfveer, verwachtingen van het vak, etc. Dit vormt een mooi uitgangspunt voor een eerste college. |
| Hoe laat ik zien wie ik ben?
|
Studenten willen jou ook graag kennen als mens en professional. Wellicht kun je vertellen over de onderzoeken waar je mee bezig bent, wat jouw drijfveer is binnen je onderzoek(en) en wat je de studenten graag wil bijbrengen in dit vak. |
| Hoe past het vak binnen de opleiding? | Bespreek wat de studenten dit vak gaan leren en hoe dit vak zich verhoudt tot de opleiding. |
| Hoe zorg ik ervoor dat de verwachtingen van de studenten en
mijzelf overeenkomen?
|
Om frustraties en onduidelijkheden te voorkomen helpt het om in het eerste college te vragen naar de verwachtingen van studenten en aan te geven wat de opbouw van het vak is. Dit kunnen zij natuurlijk ook nalezen in de studiehandleiding. Je kunt sommige verwachtingen van de studenten wellicht nog meenemen in je bijeenkomsten. |
2. Vragen om voor een bijeenkomst over na te denken
Een veilig leerklimaat vormt de basis om te kunnen leren: als studenten zich veilig voelen stellen zij meer vragen, laten zij hun mening horen, etc. Hiernaast is het van belang om altijd bij jezelf na te gaan wat je verwacht dat de studenten lastig zullen vinden. Neem daarom onderstaande vragen door ter voorbereiding op iedere bijeenkomst:
| Welk gedrag verwacht ik van de studenten?
Hoe communiceer ik dit? |
Hoe laten studenten in je groep zien dat ze actief deelnemen? Vind je het prettig als ze hun hand opsteken of juist niet? Mogen studenten op hun laptop zitten en zo ja, wanneer dan? |
| Hoe zorg ik voor een veilig leerklimaat?
Hoe communiceer ik dit? |
Om een veilig klimaat te creëren is het van belang dat je dit als docent expliciet vertelt, bijv.: iedereen is gelijk in deze groep, we luisteren met respect naar elkaar, als iemand zich persoonlijk aangevallen voelt kan diegene altijd naar mij toe komen, ook na afloop van het college. |
| Wat verwacht ik dat de studenten moeilijk vinden aan de leerstof? | Door hier over na te denken kun je je onderwijs effectiever inrichten. Je kunt dit ook vooraf of aan het begin van het college aan de studenten uitvragen. |
| Wat kan ik eventueel schrappen als er te weinig tijd is?
En wat doe ik als er tijd over is? |
Als je hier van tevoren over nadenkt helpt het om weloverwogen keuzes te maken in ‘the heat of the moment’ |
3. Ontwerp van de bijeenkomst
Bij het ontwerpen van college doorloop je drie stappen (Fink, 2005). Deze stappen kun je altijd naast een lesplan/onderwijsplan leggen, of je deze nu zelf ontwerpt of al ontworpen is.
Je kunt een les op vele verschillende manieren indelen. Grofweg zijn er altijd drie fasen: de introductie, kern en afsluiting. Hieronder staan per fase een paar vragen geformuleerd die je kunt beantwoorden bij de voorbereiding van je onderwijs. Bovenstaand model is hierin meegenomen.
3.1 Introductie
| Wat is het leerdoel/ zijn de leerdoelen van de bijeenkomst?
Hoe communiceer ik dit/ deze? |
Maak de leerdoelen zo concreet en specifiek mogelijk. Daarbij kan het helpen het leerdoel niet alleen te vertellen maar hier ook over in gesprek te gaan met de studenten. Leerdoelen zijn namelijk vaak abstract en daardoor soms betekenisloos voor de student. |
| Wat verwacht ik van de voorkennis?
Hoe check ik dit en hoe sluit ik hier op aan in mijn onderwijs? |
Voorkennis gaat niet alleen over kennis uit voorgaande vakken maar ook over wat de studenten uit bijvoorbeeld het hoorcollege hebben begrepen en onthouden. Dit kun je bijv. onderzoeken met een korte quiz (Canvas Quizzes/ Wooclap) of een gesprek. Deze informatie kun je gebruiken om je instructies beter aan te laten sluiten. |
| Wat is de betekenis van de stof voor de studenten?
Hoe maak ik dit aan de studenten duidelijk? |
Wetenschappelijke literatuur is vaak abstract en kan ver van de wereld van de student staan. Hierom motiveert het wanneer je start met een actualiteit (krantenartikel) of voorbeelden waar studenten mee in aanraking komen: een documentaire, video, foto, etc. |
| Hoe communiceer ik over de inhoud en opbouw van het college? | Het kan studenten helpen om een duidelijk opbouw van de les te communiceren. Aan de andere kant blijven er dan weinig verrassingen over. Zorg er i.i.g. voor dat studenten altijd hun vragen kunnen stellen, zo laat je zien dat je hun inbreng belangrijk vindt. |
3.2 Kern
| Sluiten de denkactiviteiten van studenten aan op de beoogde
leerdoelen? |
Ieder leerdoel heeft een ander niveau: betreft het reproductie, begrip of toepassing? Welke activiteiten dragen bij aan het behalen van de individuele leerdoelen? En komen deze overeen met het niveau van de doelen?
Vernieuwenderwijs schreef drie artikelen over de inzet van leerdoelen in het onderwijs. |
| Hoe stimuleer ik dat de studenten de leerstof eigen maken? | Actief leren is effectiever dan enkel luisteren. Je kunt studenten op veel verschillende manieren activeren: met discussies, samenwerken in kleine groepen, presenteren, door vragen tussendoor te stellen etc. |
| Hoe stimuleer ik dat alle studenten een actieve bijdrage leveren? | Het komt vaak voor dat enkele studenten heel actief participeren aan een discussie, terwijl de rest stil is. Vraag jezelf af of dit altijd erg is: niet iedere student voelt zich comfortabel om zijn/haar mening te uiten in een discussie. Wel kun je verwachten dat deze studenten in een college dan bijvoorbeeld in groepswerk een bijdrage leveren. Er zijn genoeg werkvormen waarmee je kunt aansluiten bij de leerstijlen van studenten. |
| Heb ik genoeg afwisseling in werkvormen en/of activiteiten? | Afwisseling verhoogt de concentratie en inclusiviteit van je college. Houd er rekening mee dat de ene student graag samenwerkt, de ander juist van presenteren houdt of weer een ander van schrijven. |
| Hoe controleer ik tijdens het college op het begrip van de
studenten? |
Je kunt studenten via een voting tool (bijv. Wooclap) meerkeuze vragen laten invullen of een open vraag zoals ‘Wat is een voorbeeld van deze theorie die je in de praktijk tegen kunt komen?. Een ander idee is de One minute paper: laat de studenten in 1 minuut voor henzelf de betekenis van theorie X. omschrijven, dit kunnen zij hierna uitwisselen in tweetallen. |
3.3 Afsluiting
| Hoe maak ik de studenten bewust van wat zij in het college hebben
geleerd? |
Afwisseling verhoogt de concentratie en inclusiviteit van je college. Houd er rekening mee dat de ene student graag samenwerkt, de ander juist van presenteren houdt of weer een ander van schrijven. |
| Hoe evalueer ik het college met de studenten? | Je kunt studenten via een voting tool (bijv. Wooclap) meerkeuze vragen laten invullen of een open vraag zoals ‘Wat is een voorbeeld van deze theorie die je in de praktijk tegen kunt komen?. Een ander idee is de One minute paper: laat de studenten in 1 minuut voor henzelf de betekenis van theorie X. omschrijven, dit kunnen zij hierna uitwisselen in tweetallen. |
4. Reflectievragen na het college
| Hoe neem ik mee wat uit de evaluatie is gekomen? Wat kan ik het volgende college/de colleges anders doen?
|
Bedenk eerst voor jezelf wat de resultaten van de evaluatie betekenen voor het onderwijs. Begrijp je waarom de studenten deze mening hebben gedeeld? In hoeverre is het mogelijk om dit op korte termijn aan te passen? Het motiveert studenten om hun mening te geven als zij ook horen dat er iets mee gedaan wordt. Koppel dit een volgende bijeenkomst dus altijd terug, ook als je bepaalde feedback niet meteen hebt verwerkt. |
| Hoe laat ik de studenten weten dat ik hun feedback heb gehoord en
het onderwijs/mijn handelen daarop heb aangepast? |
Je hoeft en kunt niet alle feedback altijd verwerken in je onderwijs. Wel is het van belang om studenten het gevoel te geven dat je hen hebt gehoord. Bijv.: ‘Vorige week gaven jullie aan dat jullie een extra moment voor het bespreken van het essay zouden willen. Ik heb hier over nagedacht, maar dit is niet haalbaar in de werkgroepen. Wel kan ik dit …. doen.’ |
Meer lezen?
Informatie over content representation:
- Loughran, J., Mulhall, P., & Berry, A. (2004). In search of pedagogical content knowledge in science: developing ways of articulating and documenting professional practice. Journal of Research in Science Teaching, 41(4), 370-391.
- Fink, D. L. (2005). Integrated course design. Manhattan, KS: The IDEA Center. Retrieved from http://www.ideaedu.org/Portals/0/Uploads/Documents/IDEA%20Papers/IDEA%20Papers/Idea_Paper_42.pdf
